اثر اسید هیومیک بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بالنگو (lallemantia royleana) و گوار (cyamopsis tetragonoloba) تحت تنش شوری

مقدمه: بالنگو با نام علمی (lallemantia royleana l.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناع در مناطق مختلف کشورهای اروپایی، خاورمیانه و به ویژه ایران است. گوار با نام علمی cyamopsis tetragonoloba l. گیاهی از خانواده بقولات است. ویژگی مشترکی بین این دو گیاه صمغ های هیدروکلوئیدی است که با جذب آب و افزایش گرانروی و یا تشکیل ژل در فاز آبی باعث پایداری برخی امولسیون های غذایی می شوند. ایران به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی متنوع و غنی، قابلیت تولید انواع بی شماری از صمغ های گیاهی را دارا می باشد و بسیاری از دانه ها همچون بالنگو و گوار حاوی صمغ های با ارزشی هستند. با توجه به کاربردهای مهم درمانی و صنعتی دو گیاه گوار و بالنگو  و نیاز به اطلاعات و گزارش های بیشتر در مورد تعیین بهترین سطح اسید هیومیک و تحمل به تنش شوری این گیاهان، هدف از انجام این پژوهش بررسی تحمل دو گیاه بالنگو و گوار به تنش شوری در مرحله جوانه‌زنی و مراحل ابتدایی رشد دو گیاه و کاربرد اسید هیومیک بود. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1400  انجام گردید. در این آزمایش تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در سطوح شاهد (عدم شوری)، 70، 140، 210 میلی‌مولار و اسید هیومیک با سطوح (0، 40، 80 و 120 میلی‌گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفت.  به هر پتری که حاوی 25 بذر بود، محلول اسیدهیومیک در سطوح مختلف شوری اضافه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه گوار شد. در این گیاه، با افزایش سطح تنش شوری به 210 میلی‌مولار، 35.34 درصد جوانه زنی نسبت به شاهد کاهش یافت و با افزایش شدت تنش از سطح 140 میلی‌مولار، کاهش معنی داری در درصد جوانه زنی مشاهده شد. بیش ترین طول ساقه چه بالنگو در تیمارهای شوری 70 میلی‌مولار و سطح کودی 40 میلی‌گرم بر لیتر و بیش‌ترین طول ریشه چه در گیاه بالنگو از تیمار 40 میلی‌گرم بر لیتر اسید هیومیک در سطح تنش شوری 70 میلی‌مولار بدست آمد. هم چنین نتایج نشان داد که بیش ترین طول ریشه چه (1.46 سانتی‌ متر) در گیاه گوار به ترتیب مربوط به پیش تیمار اسید هیومیک در شرایط شوری 70 و 140 میلی‌مولار در سطوح کودی 40 و 80 میلی‌گرم بر لیتر بود. نتیجه گیری: به طور کلی می توان اظهار داشت شاخص‌های جوانه زنی کاهش محسوسی در شرایط تنش داشتند و این امر مبین آن است که اسید هیومیک به‌عنوان یک پیش‌تیمار مناسب می‌تواند شاخص‌های رشدی گیاهچه گیاهان بالنگو و گوار را در شرایط تنش و بدون تنش بهبود دهد. با کاربرد اسید هیومیک در همه سطوح شوری به جز 210 میلی مولار شاخص های جوانه زنی در دو گیاه مذکور در وضعیت مطلوبی قرار داشتند. جنبه های نوآوری: 1- آستانه تحمل به تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو بررسی شد. 2- کود اسید هیومیک در این تحقیق باعث تعدیل اثرات مخرب تنش شوری در دو گیاه گوار و بالنگو شد.

effect of humic acid on germination characteristics of lallemantia royleana and cyamopsis tetragonoloba under salinity stress

introduction: lallemantia royleana is an annual herbaceous plant of lamiaceae family in different parts of europe, the middle east, and especially iran. cyamopsis tetragonoloba l. is a plant of the legume family. a common feature between these two plants is hydrocolloid gums, which stabilize some food emulsions by absorbing water and increasing the viscosity or forming a gel in the aqueous phase. due to its diverse and rich vegetation, iran can produce countless types of plant gums, and many seeds such as lallemantia royleana and cyamopsis tetragonoloba contain valuable gums. considering the important therapeutic and industrial applications of c. tetragonoloba and l. royleanaplants and the need for more information and reports on determining the best humic acid level and salt stress tolerance of these plants, the purpose of this research is to investigate the tolerance of two l.  royleana and c. tetragonoloba plants to salinity stress in the germination stage and the initial stages of the growth of two plants under the humic acid application.materials and methods: the experiment was carried out as factorial in a completely randomized design with three replications at the seed laboratory of the faculty of agriculture of zabol university in 1400. in this experiment, salinity stress was investigated using sodium chloride at control (no salinity), 70, 140, 210 mm levels and humic acid at (0, 40, 80, and 120 mg/l) levels. humic acid solution at different salinity levels was added to each petri dish containing 25 seeds.results: the results showed that salinity stress decreased germination percentage, radicle length, plumule length, seedling length and seedling dry weight of c. tetragonoloba. in this plant, the germination percentage decreased by 35.34% compared to the control as the salinity stress level increased to 210 mm, and with the increase of the stress to more than 140 mm, a significant decrease in the germination percentage was observed. the maximum plumule length of l. royleanaplants was obtained in 70 mm salinity treatment and 40 mg/l fertilizer level. the maximum radicle length in the l.  royleanaplants plant was obtained in the treatment of 40 mg/l of humic acid at a 70 mm salinity stress level. also, the results showed that the maximum radicle length (1.46 cm) in the c.  tetragonoloba plant was related to humic acid pretreatment at 70 and 140 mm salinity and fertilizer levels of 40 and 80 mg/l.conclusion: in general, it can be stated that the germination indices significantly decreased under stress conditions, and this indicates that humic acid is a suitable pretreatment that can improve the growth indices of c. tetragonoloba and l.  royleanaplants under stressed and non-stressed conditions. with the application of humic acid at all salinity levels except 210 mm, the germination indices in the two mentioned plants were in a favorable condition.highlight:1- the salinity stress tolerance threshold was studied in cyamopsis tetragonoloba and lallemantia plants.2- humic acid fertilizer in this study mitigated the destructive effects of salinity stress in cyamopsis tetragonoloba and lallemantia plants.