بررسی تاثیر باکتری‌های محرک رشد در دماهای مختلف بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه گلرنگ (carthamus tinctorius)

مقدمه: گلرنگ (carthamus tinctorius l.) گیاهی زراعی یکساله و با کاربرد روغنی است که به مناطق خشک و نیمه خشک سازگار می‌باشد و به عنوان گیاه بومی ایران محسوب می‌شود. مرحله جوانه‌زنی و استقرار گیاهچه در خاک از مهم‌ترین مراحل رشد و نمو در چرخه زندگی گیاهان می‌باشد. داشتن سرعت و درصد جوانه‌زنی بالا سبب افزایش تعداد گیاهچه‌ها گردیده و استقرار سریع و موفق گیاهچه‌ها در خاک نیز به رشد رویشی مناسب گیاهچه‌ها در مراحل بعدی زندگی کمک می‌کند. از این رو بررسی شاخص‌های جوانه‌زنی و استقرار گیاهچه در محیط و یافتن شرایط مناسب‌تر برای بهبود این شاخص‌ها می‌تواند تاثیر مستقیم در کشت موفق‌تر گیاهان داشته باشد. یکی از روش‌های مورد استفاده در این زمینه استفاده از پیش تیمار زیستی است. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تاثیر باکتری‌های محرک رشد و تیمارهای دمایی بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه گلرنگ، این پژوهش در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در بهار سال 1395 به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار اجراء گردید. عامل دما در هفت سطح (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 درجه سلسیوس) و عامل باکتریایی (پیش تیمار بذر با سویه‌های مختلف باکتری) در پنج سطح (باسیلوس سابتلایت، سودوموناس فلورسنس سویه 25، سودوموناس فلورسنس سویه cha0، سودوموناس فلورسنس سویه 2، و بدون تلقیح (شاهد)) عامل‌های آزمایشی بودند. یافته‌ها: نتایج یافته‌های حاضر حاکی از آنست که دمای 20 درجه سلسیوس سبب بیشترین درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و بنیه طولی شد. همچنین بذرهای تلقیح یافته با باکتری‌های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه cha0 دارای بیشترین درصد جوانه‌زنی (68)، سرعت جوانه‌زنی (49/ 3 بذر در روز) و بنیه طولی (6/22) بودند. طول گیاهچه، وزن خشک و بنیه وزنی از دیگر مولفه‌هایی بودند که در دمای 20 و 25 درجه سلسیوس سویه 25 نتایج بهتری را نشان داد. همچنین با افزایش یا کاهش دما از دمای مطلوب شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه کاهش یافت. کاربرد باکتری‌های محرک رشد سبب افزایش فعالیت آنزیم‌های آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز شده که منجر به کاهش صدمات ناشی از دماهای نامطلوب و بهبود شاخص‌های جوانه‌زنی گردید. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش به منظور تسریع در میزان و سرعت جوانه‌زنی و دیگر مولفه‌های جوانه‌زنی بهتر است تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه cha0 و سودوموناس فلورسنس سویه 25 و در دامنه دمایی 20 و 25 درجه سلسیوس صورت گیرد. جنبه‌های نوآوری: 1-جوانه‌زنی بذرهای گلرنگ تیمار شده با باکتری تحت دماهای مختلف دارای خصوصیات رفتاری متفاوتی است. 2- بذرهای تلقیح یافته با باکتری‌های محرک رشد سودوموناس فلورسنس سویه cha0 دارای شرایط مناسب‌تر جوانه‌زنی بودند. 3- استفاده از دمای 25-20 سلسیوس برای مولفه‌های جوانه‌زنی بهتر است.

effect of plant growth promoting bacteria and temperature treatments on germination indices and seedling growth of safflower (carthamus tinctorius)

introduction: safflower (carthamus tinctorius l.) is an annual oilseed crop that is adapted to arid and semi-arid regions and is considered an indigenous plant of iran. germination and seedling stage in the soil is one of the most important stages in the life cycle of plants. high germination rate and percentage increase the number of seedlings and the rapid successful establishment of seedlings in the soil also contributes to the suitable vegetative growth of the seedlings in later stages of life. therefore, evaluation of germination indices and seedling establishment in the soil and finding more suitable conditions to improve these indices can have a direct impact on more successful plant cultivation. one of the methods used in this regard is priming.materials and methods: in order to study the effect of plant growth-promoting bacteria and temperature treatments on germination indices and seedling growth of the safflower, this investigation was conducted based on a completely randomized block design with three replications at the agricultural research laboratory of yasouj university in 2016. experimental factors were seven levels of temperature treatments (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35°c) and seed priming with three strains of pseudomonas fluorescens such as pf 2, pf 25 and cha 0 and one strain of bacillus subtilis and control (without inoculation).results: the results showed that 20°c temperature caused the highest germination percentage, germination rate and vigor length. also, seeds inoculated with pseudomonas fluorescens growth-promoting bacteria strain cha0 had the highest germination percentage (68.74), germination rate (3.49 seeds per day) and vigor length vigor (6.22). seedling length, dry weight and vigor weight were the other parameters that showed the best results at 20 and 25°c. also, germination and seedling growth indices decreased by an increase or decrease in the optimum temperature. the use of plant growth-promoting bacteria causes increased activity of ascorbate and catalase enzymes, which leads to a decrease in injuries related to non-optimum temperature and improved germination indices. conclusion: according to our results, to accelerate the germination rate and other parameters, it is better to inoculate seeds with bacteria strains cha0 and 25 in the temperature range of 20-25°c. highlights: 1-the germination behaviour of safflower primed with bacteria varies at different temperatures.2- seeds inoculated with pseudomonas fluorescens growth-promoting bacteria of cha0 strain had better germination conditions. 3-using the 20-25°c temperature improves germination indices.