ارزیابی اثر تغذیه گیاه مادری سویا (glycine max) بر صفات کیفی بذر تحت آزمون پیری تسریع شده

مقدمه: ظرافت ساختاری و فیزیولوژیکی بذر سویا به عنوان یک شاخصه کیفی مهم در زراعت این گیاه شناخته می‌شود، ولی در عین حال مزمن‌ترین مشکلات کیفیت بذرسویا، کاهش کیفیت بذر طی نگهداری و پیش از کشت می‌باشد. لذا تاثیر برخی عناصر تغذیه‌ای بر پارامترهای کیفی بذر سویا تحت تنش پیری تسریع شده بررسی شد. مواد و روش‌ها: آزمایش طی دو سال متوالی (1398-1399) در مزارع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بررسی شد. تیمارهای تغذیه شامل مصرف نیتروژن و فسفر (به صورت خاک کاربرد) و آهن و مولیبدن به صورت محلول پاشی بودند. بذرها در مرحله رسیدگی برداشت شدند و وزن هزاردانه و مقاومت مکانیکی پوسته بررسی شد. پس از اعمال پیری تسریع شده بر بذرها، نشت مواد از بذر اندازه گیری و همچنین آزمون جوانه زنی استاندارد روی آنها اعمال شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که استفاده از عناصر غذایی بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر معنیداری داشت؛ اما اثر سال تنها بر وزن هزار دانه و مقاومت مکانیکی پوسته بذر معنی دار بود. بیشترین میزان صفات مرتبط با کیفیت بذر مربوط به تیمار کامل کودی (n-p-fe-mo) بود و پیری تسریع شده تاثیر منفی کمتری بر آن‌ها داشت. نتیجه گیری: در بین عناصر، نیتروژن و فسفر بیشترین اثر را بر شاخص‌های جوانه زنی داشتند و آهن و مولیبدن در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. بذرهایی که دارای بنیه قوی بودند و تیمار کودی در آنها اعمال شده بود، کمتر تحت تاثیر پیری تسریع شده قرار گرفتند و جوانه زنی بهتری داشتند. هر چه بنیه بذر ضعیف‌تر، نسبت به این تنش حساس‌تر بودند.جنبه‌های نوآوری: اثر تغذیه گیاه سویا بر صفات کیفیت بذر تحت آزمون پیری تسریع شده بررسی گردید. اثر عناصر پر مصرف و کم مصرف بر جوانه‌زنی و کیفیت بذر سویا بررسی گردید.

evaluation of the effect of maternal soybean (glycine max) nutrition on seed quality traits under accelerated aging test

introduction: structural and physiological delicacy of soybean seeds is known as an important quality indicator in the cultivation of this plant, but at the same time, the most chronic problems of soybean seed quality are the reduction of seed quality during storage and before sowing. the effect of some nutrients on the quality of soybean seeds under accelerated aging stress was investigated materials and methods: experiments were conducted for two consecutive years (2019-2020) in the research field of lorestan university, faculty of agriculture in a randomized complete block design. nutritional treatments included nitrogen and phosphorus application (as soil application) and iron and molybdenum as foliar application. seeds were harvested at the maturity stage and 1000-grain weight and seed coat resistance to mechanical damage was investigated. following the exposure of seeds to accelerated aging, leakage from seeds and germination were measured. results: the results showed that nutrition had a significant effect on all studied traits. however, the effect of year was only significant on 1000-seed weight and resistance to mechanical damage of seed coat. the highest number of traits related to seed quality was related to complete fertilizer treatment (n-p-fe-mo) and accelerated aging had a less negative effect on them. conclusion: among the nutrients, nitrogen and phosphorus had the most effect on germination indices, and iron and molybdenum were in the next ranks. seeds with strong vigor and treated with fertilizer were less affected by accelerated aging and had better germination. the lower the seed vigor, the more sensitive they were to this stress. highlights 1-the effect of soybean nutrition on seed quality traits was investigated under the accelerated aging test. 2-the effects of macro- and micro- nutrients on the germination and quality of soybean seeds were investigated.