برآورد دماهای ویژه جوانه‌زنی ipomoea hederaceae و cleome viscosa در شرایط دمای ثابت و متناوب

مقدمه: گزارش‌ها حاکی از تهاجم دو گونه نیلوفرپیچ و کنجدشیطانی به مزارع تحت کشت محصولات تابستانه از جمله سویا در استان گلستان است. با توجه به اهمیت اطلاع از دماهای ویژه جوانه‌زنی در مدل‌های پیش بینی حضور علف‌های هرز و به تبع آن طراحی راهبرد‌های مدیریتی صحیح بروی این گیاهان، در این آزمایش به مطالعه رفتار جوانه‌زنی و مقایسه دماهای ویژه جوانه‌زنی دو گونه نیلوفرپیچ (ipomoea hederaceae) و کنجدشیطانی (cleome viscosa) در دو شرایط دمای ثابت و متناوب پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر دماهای ثابت و متناوب بر تغییرات درصد و سرعت جوانه‌زنی و برآورد دماهای ویژه جوانه‌زنی نیلوفرپیچ و کنجدشیطانی، آزمایش‌های جداگانه‌ای به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. تیمارهای دمایی مورد بررسی روی بذرهای نیلوفرپیچ شامل دماهای ثابت 10، 15، 17، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس و دماهای متناوب 12.5: 7.5، 10:15، 20: 12.5، 15:25: 20:30، 37.5: 25، 42.5: 30 و 35:45 درجه سلسیوس بودند. روی بذرهای کنجدشیطانی نیز دماهای ثابت 15، 20، 23، 25، 28، 30، 35، 40، 45 و 50 درجه سلسیوس و دماهای متناوب 15:20، 20:25، 20:30، 25:30، 25:35، 30:40، 30:45، 30:50 و 40:50 درجه سلسیوس اعمال گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که جوانه‌زنی بذر نیلوفرپیچ تحت‌تاثیر مثبت دماهای متناوب قرار گرفت و از 78 درصد در شرایط دماهای ثابت به 94 درصد در شرایط دمای متناوب رسیده است؛ اما در مورد حداکثر درصد جوانه‌زنی کنجدشیطانی در شرایط دمای متناوب (79 درصد در تیمار دمایی 20:30 سلسیوس) تفاوت قابل توجهی با دمای ثابت (84 درصد در دمای 30 درجه سلسیوس) نداشت. مقایسه دماهای پایه جوانه‌زنی این علف‌هرز در شرایط دمای ثابت و متناوب نشان داد که دمای پایه جوانه‌زنی نیلوفرپیچ در شرایط دمای متناوب (10.09 درجه سلسیوس) اندکی کم‌تر از دمای ثابت (11.20 درجه سلسیوس) بود؛ اما در مورد کنجد شیطانی، دمای پایه جوانه‌زنی این علف‌هرز در شرایط دمای متناوب (17.57 درجه سلسیوس) بیشتر از دمای ثابت (15.43 درجه سلسیوس) بود. نتیجه‌گیری: مهم‌ترین عامل در بروز چنین پاسخ‌های متفاوتی به دماهای ثابت و متناوب در نیلوفرپیچ و کنجدشیطانی، سازگاری آنها با شرایط محیطی و در نتیجه بقای آنها در محیط‌های پرتخریب کشاورزی است. این دو علف‌هرز گرمادوست بوده و بذرهای آنها در فصل پاییز وارد بانک بذر خاک می‌شود. وجود خفتگی (صرفه نظر از نوع آن) در بذرهای این دو گیاه از جوانه‌زنی بذرهای آنها در فصل زمستان جلوگیری می‌کند؛ و تجربه دماهای متناوب در این زمان، بذرها را آماده جوانه‌زنی در فصل بهار می‌کند. دمای پایه نیلوفر پیچ در شرایط دمای ثابت و متناوب تفاوت چندانی نداشت؛ اما دمای پایه کنجدشیطانی در شرایط دماهای متناوب بیشتر از دمای ثابت بود. جنبه های نوآوری: 1- واکنش درصد جوانه زنی نیلوفر پیچ و کنجد شیطانی در شرایط دماهای ثابت و متناوب بررسی شد. 2- دماهای ویژه جوانه زنی این دو علف هرز در شرایط دمای ثابت و متناوب مقایسه شد.

estimating the cardinal temperatures of germination for ipomoea hederaceae and cleome viscosa at constant and alternating temperature conditions

introduction: reports indicate the invasion of two species of ivy-leaved morning-glory (ipomoea hederaceae jacq) and asian spider flower (cleome viscosa l.) to summer crops fields such as soybeans in golestan province. considering the importance of knowing the cardinal temperatures of germination in the models for predicting the presence of weeds and consequently designing correct management strategies on these plants, this experiment was conducted to study the germination behavior and to compare the cardinal temperatures of germination for two species of ivy-leaved morning-glory and asian spider flower under two conditions of constant and alternating temperatures.materials and methods: in order to study the effects of constant and alternating temperature on the percent, rate and estimating cardinal temperature of germination for ivy-leaved morning glory and asian spider flower, two separate experiments as a completely randomized design with four replications were carried out at the seed laboratory of gorgan university of agricultural sciences and natural resources. studied temperature treatments on ivy-leaved morning glory included the constant temperatures of 10,15,17,20,25,30,35 and 40 oc and alternating temperatures of 12.5:7.5,10:15, 12.5:20, 15:25, 20:30, 25:37.5, 30:42.5 and 35:45 oc. temperature treatments on asian spider flower included the constant temperatures of 15, 20, 23, 25, 28, 30, 35, 40, 45 and 50 o c and alternating temperatures of 15:20, 20:25, 20:30, 25:30, 25:35, 30:40, 30:45, 30:50 and 40:50 oc.results: results indicated that alternating temperatures had a positive effect on the germination of ivy-leaved morning glory, which increased from 78% at constant temperatures to 94% at alternative temperatures. however, the maximum germination percentage of asian spiderflower at the alternative temperature of 20:30 was 79%, which had no significant difference with a constant temperature of 30 with 84% germination. the base temperature for seed germination of ivy-leaved morning glory at alternating temperatures (10.09 oc) was a little lower than that of constant temperatures (11.25 oc). but in asian spider flower, the base temperature at alternating temperatures (17.57 oc) was more than that of constant temperatures (15.43 o c).conclusion: the most important factor in the occurrence of such different responses to constant and alternating temperatures in ivy-leaved morning glory and asian spider flower is their adaptation to environmental conditions and their survival in highly degraded agricultural environments. these two weeds are warm-season plants and their seeds enter the soil seed bank in autumn. the presence of dormancy (regardless of its type) in the seeds of these two plants prevents the germination of their seeds in winter; and the experience of alternating temperatures at this time prepares the seeds for germination in the spring. the base temperature of ivy-leaved morning glory was not much different under the constant and alternating temperature conditions. but the base temperature of asian spider flower was higher under alternating temperatures compared with constant temperatures.highlights: 1- the response of germination percentage of ivy-leaved morning-glory and asian spider flower were investigated under constant and alternating temperatures. 2- cardinal temperatures of germination for these two weeds were compared at constant and alternating temperature conditions.