بهبود سبز شدن و برخی مولفه‌های رشدی و فیزیولوژیکی کلزا (Brassica Napus) با آبشویی ترکیبات دگرآسیب بقایای سویا، سیاهدانه، بادرشبو و شوید

مقدمه: گیاهان بسیاری از مواد شیمیایی فعال زیستی را از بخش‌های مختلف مانند برگ، ساقه و ریشه از طریق سازوکار‌های مختلف به محیط پیرامون خود منتشر می‌کنند. این مواد شیمیایی زیست فعال اغلب به عنوان مواد آللوشیمیایی نامیده می‌شوند. ترکیبات دگرآسیب نقش عمده‌ای در کاهش رشد و جوانه‌زنی محصولات زراعی دارند.مواد و روش‌ها: در این مطالعه اثر آبشویی بر کاهش سمیت چهار گیاه سویا، سیاهدانه، بادرشبو و شوید بر سبز شدن و رشد اولیه کلزا مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام شد. تیمارها شامل شامل چهار نوع گیاه پیش کاشت (سویا، سیاهدانه، بادرشبو و شوید) و سه سطح آبشویی (بدون آبشویی، یکبار آبشویی و دوبار آبشویی) بودند. تیمار بدون آبشویی به منظور یکسان بودن رطوبت محیط از کف آبیاری شد. پنج روز بعد از آبشویی اول تیمارهای دو بار آبشویی دوباره از سطح آبیاری شدند. پنج روز بعد از آبشویی دوم زمانی که رطوبت خاک برای کشت مناسب بود در هر گلدان 10 بذر کلزا در عمق 3 سانتی‌متری خاک با فاصله معین کشت شد. پس از سه هفته گیاهچه‌های کلزا از گلدان خارج و صفات مورد نظر اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد ویژگی‌های رشدی کلزا به استثنای طول ریشه تحت تاثیر بقایای گیاهی و آبشویی قرار گرفت. در شرایط بدون آبشویی، بقایای چهار گیاه سرعت و میزان سبز شدن کلزا را کاهش دادند و بیشترین کاهش سبزشدن کلزا در استفاده از بقایای سیاهدانه به میزان 5/7 درصد ثبت شد. در شرایط آبشویی طول برگ کلزا افزایش یافت و این افزایش در تیمار دو بار آبشویی بیشتر بود. این روند نشان می‌دهد با افزایش میزان دفعات آبشویی به احتمال زیاد مواد بازدارنده بیشتری از خاک خارج می‌شود و شرایط برای جوانه‌زنی و رشد کلزا فراهم می‌گردد. بیشترین وزن خشک ریشه کلزا در تیمار یکبار آبشویی مشاهده گردید. وزن خشک برگ کلزای رشد یافته در بقایای شوید و سویا با یک بار آبشویی بیشتر شد در حالی که وزن خشک کلزا رشد یافته در بقایای سیاهدانه و بادرشبو در شرایط دو بار آبشویی افزایش بیشتری نشان داد. نتایج نشان می‌دهد که چهار گیاه مورد مطالعه دارای مواد بازدارنده رشد کلزا هستند. با آبشویی می‌توان این اثر را تخفیف داد. نتایج حاکی از آن است که شاخص پاسخ کلزا در خاک حاوی بقایای سیاهدانه و بادرشبو با دوبار آبشویی بیشتر است و در خاک حاوی بقایای گیاهی شوید یکبار آبشویی کفایت می‌کند. در خاک حاوی بقایای گیاهی سویا در صورت انجام یکبار و دوبار آبشویی شاخص پاسخ تقریبا یکسان بود.نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج حاصل نشان داد که اعمال یک مرحله آبشویی قبل از کاشت کلزا سبب کاهش اثرات بازدارنده بقایای گیاهی بر جوانه‌زنی و رشد کلزا می‌گردد. لذا پیشنهاد می‌شود در اکوسیستم‌های زراعی که کلزا پاییزه در تناوب زراعی است بایستی در شرایط وجود بقایای گیاه سویا، سیاهدانه، بادرشبو و شوید از کشت کلزا خودداری کرد تا اثرات ممانعت کننده رشد کلزا از بین رود و در مناطقی که محدودیت آب آبیاری امکان انجام آبشویی را محدود می‌نماید بارندگی پاییزه می‌تواند به عنوان آبشویی عمل کرده و اثر ترکیبات آللوپاتیک را کاهش دهد. در صورت عدم امکان آبشویی بایستی از کشت کلزا در داخل بقایای این گیاهان خودداری کرد.

Improving the Emergence, Growth and Some Physiological Parameters of Canola (Brassica napus) by Leaching of Allelopathic Compounds of Soybean, Black Cumin, Dragonhead and Dill Residue

DOR: 98.1000/23831251.1399.7.23.13.1.1576.1583Extended AbstractIntroduction: Plants release much of bioactive chemicals from different parts such as leaves, stems and roots through different mechanisms to their surrounding environement. These biologically active chemicals are often referred to as allelochemicals . Allelopathic compounds play a major role in reducing germination and the growth of crops.Materials and methods: In this study, the effect of leaching on the reduction of phytotoxicity effect of soybean, black cumin, dragonhead and dill was investigated on the emergence and early growth of canola (Brassica napus L.). The experiment was conducted as factorial based on a completely randomized design with four replications in 2016. Treatments included four previous crop residue (soybean, black cumin, dragonhead, and dill), and three levels of leaching (without leaching, onetime leaching, and twotimes leaching). The leachingfree treatment (control) was subirrigated to maintain the uniformity of environment moisture. Five days after the first leaching, the two leaching treatment was irrigated again. Five days after the second leaching, when the soil moisture was suitable for seed planting, 10 seeds of canola were cultivated in each pot at a depth of 3 cm of soil. After three weeks seedlings of canola were removed from the pot and the traits were measured.Results: The results showed that the growth characteristics of canola, except root length, were affected by the residues of the previous crop. In nonleaching conditions, the residue of the four plants reduced the rate and amount of canola emergence, and the greatest reduction in canola emergence was recorded for the application of black cumin residue (7.5%). In the leaching conditions, the length of canola leaves increased, which was higher in the twice leaching treatment. This trend shows that as the amount of leaching frequency increased, it is highly likely that more inhibitiing materials leave the soil and conditions become suitable for canola germination and growth.. The highest dry weight of canola root was observed in onetime leaching treatment. The dry weight of canola leaf grown in dill and soybean residues was increased as a result of onetime leaching, whereas the dry weight of canola grown in black cumin and dragonhead residues showed a higher increase in twotimes leaching. Results show that four studied plants have canola growth inhibiting compounds and leaching can ameliorate this effect. The response of canola in the soil containing black cumin and dragonhead residues is higher in twotimes leaching, and in the soil containing plant residues dill, onetime leaching is sufficient. In soils containing soybean residue, the response index was almost similar in case of one and twotimes leaching.Conclusion: Generally, the results showed that the application of leaching before planting canola reduced the inhibitory effects of plant residue on germination and growth of canola. Therefore, it is suggested that in the agricultural ecosystems in which canola is present in crop rotation, cultivation of canola must be avoided in presence of soybean, black cumin, dragonhead, and dill residue to eliminate their inhibitory effects on canola growth. In areas with water restriction, autumn rainfall can act as leaching and reduce the effect of allelopathic compounds. In case leaching is not possible, cultivation of canola inside the residue of these plants must be avoided. Highlights:1Leaching can reduce the effect of allelopathic compounds.2 Allelopathic compounds of some plants such as black cumin showed better response to twotimes leaching.