اثر الگوی کاشت و روش آبیاری بر جوانه‌زنی بذر ماش (Vigna Radiata) در زمان‌های مختلف برداشت

مقدمه: حبوبات، گروهی از گیاهان زراعی هستند که از نظر تغذیه انسان و همچنین پایداری سامانه های زراعی و سودمندی اقتصادی نقش مهمی ایفا می کنند. با توجه به تراکم مطلوب ماش (400 هزار بوته در هکتار) در کل کشور برای کشت ماش به بیش از 700 تن بذر گواهی شده نیاز است. این موضوع اهمیت تولید بذر با کیفیت بالا در ماش را نشان می دهد. کیفیت تولید بذر ممکن است تحت شرایط مختلف محیطی قرار بگیرد. از جمله این شرایط، کاهش دسترسی گیاهان به آب می باشد. این فرضیه که تولید بذر می تواند از کشت مخلوط منتفع شود در مطالعات قبلی مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که اطلاعات کمی در مورد جوانه زنی و وزن بذر ماش در مراحل مختلف پر شدن دانه در پاسخ به آبیاری جزئی ریشه و کشت مخلوط وجود دارد، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا ضمن بررسی اثر آبیاری جزئی ریشه و کشت مخلوط بر برخی خصوصیات کیفی بذر ماش، بهترین زمان برداشت بذر برای تولید بذر با کیفیت بالا نیز مورد ارزیابی قرار گیرد.مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول الگوی کاشت (شامل کشت خالص ماش، کشت مخلوط ماش با ذرت روی ردیف های جداگانه و کشت مخلوط ماش با ذرت روی یک ردیف)، عامل دوم روش آبیاری (آبیاری جزئی و کامل سامانه ریشه ای) و عامل سوم زمان برداشت بذر از پایه مادری (در 5 مرحله به فاصله هر پنج روز یک بار) بود. تیمار روش آبیاری بعد از استقرار گیاهچه ها اعمال گردید. از 10 روز بعد از تشکیل بذر و به فاصله هر پنج روز یک بار، بوته ها از سطحی معادل یک متر مربع در هر کرت برداشت شدند و صفات وزن هزار دانه، درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن خشک گیاهچه حاصل از بذرهای برداشت شده تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برهمکنش الگوی کاشت و زمان برداشت و الگوی کاشت و آبیاری و زمان برداشت بر صفات مورد بررسی اثر معنی داری نداشت ولی برهمکنش آبیاری و زمان برداشت بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و وزن خشک گیاهچه معنی دار (p≤0. 01) بود. در هر دو سیستم آبیاری، با افزایش نمو و رسیدگی بذر، درصد جوانه زنی نیز بیشتر شد. درصد جوانه زنی بذر ماش با اعمال آبیاری جزئی ریشه کاهش یافت. اثر آبیاری جزئی ریشه بر درصد جوانه زنی با افزایش رسیدگی بذر بیشتر بود. آبیاری جزئی ریشه منجر به کاهش طول ریشه چه، وزن خشک گیاهچه، وزن هزار دانه و طول ساقه چه گردید. در هر دو سیستم آبیاری (آبیاری کامل و آبیاری جزئی ریشه)، وزن خشک گیاهچه حاصل از جوانه زنی بذر ماش با افزایش نمو و رسیدگی بذر بیشتر شد.نتیجه گیری: کشت مخلوط بر کیفیت بذر ماش اثر معنی داری نداشت. با این حال، آبیاری محدود باعث کاهش کیفیت بذر ماش شد. برای برداشت بذر با کیفیت بالا در ماش، نیاز است از تحمیل تنش خشکی بر گیاه جلوگیری شود. زمان رسیدن به حداکثر کیفیت بذر در ماش منطبق بر زمان پایان پر شدن دانه بود که تاییدی بر فرضیه هارینگتون می باشد.

Effect of Planting Pattern and Irrigation Method on Germination of Mung Bean (Vigna radiate) Harvested at Different Times of Maturation

DOR: 98.1000/23831251.1398.6.51.11.1. 1575.1578Extended AbstractIntroduction: Pulses are a group of crops which are important in human nutrition and also sustainability of agronomical systems and economic advantage. Regarding optimum planting density of mung beans (40 plant m2), more than 700 tons of certified seeds of mung bean seeds are needed all over the country, confirming the importance of the production of high quality seeds. Seed quality may be affected by different environmental conditions such as water deficit. Since intercropping can alleviate the negative effects of drought on crop growth, the hypothesis that crops can benefit from intercropping has been formulated in previous studies. Since there is no sufficient information on germination performance and seed weight of mung bean during seed growth and development in response to partial root zone irrigation and intercropping, the current experiment was aimed to evaluate the effect of partial root zone irrigation and intercropping on some quality traits of mung bean and to determine the best time of harvesting to produce high quality seeds in mung bean.Materials and Methods: The experiment was conducted as factorial (3 × 2 × 5) based on RCBD with three replications. The first factor was planting pattern (including sole mung bean, interrow maizemung bean intercropping and withinrow maizemung bean intercropping). The second factor was irrigation method (partial root zone irrigation and conventional irrigation) and the third factor was harvest time (5day intervals in 5 stages). Germination percentage, 1000grain weight, root length, shoot length and seedling dry weight were determined for evaluation of seed quality.Results: The results indicated that the interaction of cropping pattern × harvest time and cropping pattern × irrigation × harvest time had no significant effect on traits. However, the interaction of irrigation × harvest time on germination percentage, root length and seedling dry weight was significant (P le;0.01). With increasing growth and maturation of seed, germination percentage increased in both irrigation methods. Germination percentage of mung bean was reduced by partial root zone irrigation. The effect of partial root zone irrigation on germination percentage was higher at the end of seed filling period. Partial root zone irrigation resulted in the reduction of root length. The differences between conventional and partial root zone irrigation for root length at different harvest times were 4, 9, 9, 18 and 15 percent, respectively. In both irrigation methods (i.e., conventional and partial root zone irrigation) seedling dry weight increased with increasing the seed growth and maturation. However, deficit of irrigation had negative effects on seedling dry weight of mung bean. With reduced water availability, 1000grain weight and shoot length were also reduced. 1000grain and shoot length of mung bean in conventional irrigation were 11 and 10 percent higher than those of partial root zone irrigation, respectively.Conclusion: Intercropping had no significant effect on seed quality of mung bean. However, deficit of irrigation reduced its seed quality. For harvesting high quality seeds in mung bean, there is a need for plants that experience no drought stress. That the time of reaching the maximum seed quality coincided with the ending of the seed filling period confirms the Harington rsquo;s hypothesis. Highlights:Seed quality of mung bean during seed growth and development was evaluated.Effect of deficient irrigation induced by partial root zone irrigation on seed quality of mung bean was determined.The effect of planting pattern of mother plants on seed quality was investigated.