مقایسه مدلهای مختلف جهت تعیین زمان تا 50 درصد حداکثر جوانه زنی: مطالعه موردی روی بذرهای پنبه (gossypium hirsutum)

مقدمه: سرعت جوانه زنی یکی از مهم ترین شاخص های جوانه زنی می باشد که در اکثر مطالعات برای مقایسه اثرات تیمارهای مختلف بر جوانه زنی بذرها استفاده می شود. محققان برای محاسبه سرعت جوانه زنی از معکوس زمان تا 50 درصد جوانه زنی (d50/1) استفاده می کنند. یکی از روش های محاسبه زمان تا 50 درصد حداکثر جوانه زنی (d50)، استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی از قبیل لجستیک، گامپرتز، ریچارد، ویبول و هیل می باشد. همچنین برای محاسبه این پارامتر از مدل های تجربی ساده از قبیل مدل ارائه شده توسط فاروق و همکاران و الیس و روبرتز استفاده می شود. حال سوالی که پیش می آید این است که کدامیک از این روش ها پیش بینی دقیقی از d50 در اختیار محقق قرار می دهد. هدف از این تحقیق محاسبه d50 با روش های مختلف در جوانه زنی بذرهای پنبه می باشد.مواد و روش ها: در این آزمایش، بذرهای پنبه در سه دمای 15، 25 و 40 درجه سانتی گراد در سه تکرار قرار گرفتند و بذرهای جوانه زده روزانه چندین بار شمارش شد. برای محاسبه d50 از چندین مدل رگرسیون غیرخطی شامل مدل های گامپرتز، لجستیک، هیل (چهار پارامتره)، ریچارد و ویبول استفاده شد. همچنین، برای محاسبه سرعت جوانه زنی از مدل های ارائه شده توسط فاروق و همکاران و الیس و روبرتز استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که کلیه مدل های رگرسیون غیرخطی برازش مناسبی به داده های جوانه زنی داشتند، اما مدل های لجستیک، هیل و ویبول نسبت به سایر مدل ها پیش بینی بهتری در برآورد d50 داشتند. همچنین، d50 محاسبه شده توسط مدل فاروق مشابه مقدار برآورد شده توسط مدل های رگرسیون غیرخطی بود؛ اما مقدار برآورد شده توسط مدل آلیس و روبرتز بیشتر از مقدار برآورد شده از سایر مدل ها بود.نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که برای محاسبه d50 می توان از مدل های رگرسیون غیرخطی استفاده کرد. در این تحقیق مدل های لجستیک، هیل و ویبول برازش خوبی به داده های درصد جوانه زنی تجمعی بذرهای پنبه در مقابل زمان در دماهای مختلف داشتند. این مدل ها دارای ضرایبی می باشند که دارای مفهوم زیستی شامل حداکثر درصد جوانه زنی، زمان تا 50 درصد حداکثر جوانه زنی و زمان تا شروع جوانه زنی می باشند. همچنین، زمانی که محقق تنها به دنبال اندازه گیری d50 باشد و علاوه بر این با نرم افزارهای آماری آشنا نباشد، می تواند از فرمول تجربی ارائه شده در این مقاله استفاده کند.