بررسی و مطالعه شیشه های ساسانی بدست آمده در شهر تاریخی سیمره با رویکرد باستان‌سنجی و اندازه گیری ترکیبات عنصری با استفاده از روش میکروپیکسی

در این طرح پژوهشی 38 نمونه از قطعات شیشه‌‌ای به دست آمده در شهر تاریخی سیمره که دوره تاریخی آنها به دوره ساسانی بر‌‌می‌‌گردد، با استفاده از روش میکروپیکسی آنالیز و ترکیبات عنصری آنها اندازه‌‌گیری شده است. هدف از انجام این طرح پژوهشی این است که با استفاده از اندازه‌‌گیری ترکیبات عنصری شیشه‌‌ها، پاسخ مناسبی به سوالات مطرح در این زمینه ارائه شود. اولین سوال اساسی این است که برای ساخت مصنوعات شیشه‌‌ای شهر تاریخی سیمره از چه مواد اولیه‌‌ای استفاده ‌‌شده است. همچنین تعیین مواد گدازآور استفاده ‌‌شده در این شیشه‌‌ها دارای اهمیت ویژه‌‌ای است، زیرا مشخص کردن نوع ماده گداز‌‌آور، می‌‌تواند نقش تعیین‌‌کننده‌‌ای در بررسی و مطالعه تولیدات بومی و فرایند تجارت و نقل‌‌و‌‌انتقالات مواد اولیه شیشه داشته باشد. پرسش دیگر در این زمینه، بررسی تنوع منابع سیلیس و ماده گدازآور استفاده شده در فرایند ساخت است. همچنین، مشخص کردن مواد رنگ‌‌زا و رنگ‌‌بر استفاده شده در این نمونه‌‌ها یکی دیگر از اهداف این پژوهش است. نتایج این پژوهش نشان می‌‌دهد، تمام شیشه‌‌های آنالیز شده از محوطه شهر تاریخی سیمره در گروه شیشه‌‌های سیلیکا-‌‌ سودا- آهک طبقه‌‌بندی می‌‌شوند و بر اساس درصد وزنی اکسید منیزیم و اکسید پتاسیم موجود در این شیشه‌‌ها که مقدار آن بیشتر از 2/5 درصد وزنی است، مشخص می‌‌شود که در ساخت آنها از خاکستر گیاهان به عنوان ماده گدازآور استفاده شده است. همچنین نتایج ترکیبات عنصری این شیشه‌‌ها نشان می‌‌دهد که بر اساس مواد اولیه استفاده شده در ساخت، شیشه‌‌های این محوطه به دو گروه عمده تقسیم‌‌بندی می‌‌شوند که هریک از این دو گروه با مواد اولیه متفاوتی تولید شده‌‌اند.

characterization of sasanian glasses obtained in seymareh with an archaeometric approach using the micro-pixe technique

studying and measuring the elemental composition of historical and ancient glasses are of special importance in sciences related to archeology. only by being aware of the elemental composition of historical glasses, valuable information can be obtained regarding the technology and technique of production, determining the raw materials used in production, as well as examining trade and exchange of raw materials and finished products. in this research, 41 samples of glass fragments obtained from the historical city of seymareh, which dates back to the sasanian period, were analyzed using the micro-pixe techniqe. the aims of this research are to provide appropriate answers to the questions raised in this field using elemental analysis. the first fundamental question is to determine what raw materials were used to make glass products in the historical city of seymareh. determining the flux materials used in these glasses is also of particular importance, as identifying the type of flux material can play a significant role in studying the trade and exchange of raw materials. another question in this regard is to investigate the diversity of silica resources and identify the colorants and decolorants used in the manufacturing process. the results of this study indicate that all the analyzed glass samples from the historical city site of seymareh are classified into the silica-soda-lime group of glasses. based on the weight percentage of magnesium oxide and potassium oxide present in these glasses, which is more than 2.5wt%, it is determined that plant ashes have been used as a flux in their production. the elemental composition results of these glasses also show that based on the raw materials used in their production, the glasses of this site are divided into two major groups, each of which has been produced with different raw materials.