تعیین مشخصات مکانیکی بناهای تاریخی با استفاده از انجام آزمایش های نمیه مخرب (مطالعه موردی خانه های تاریخی نفیسی، سرخه ای و کلانتر شهر تبریز)

سالانه تعداد زیادی از  آثار تاریخی در اثر رخداد های لرزه ای تخریب می شوند، به منظور حفاظت از این آثار، ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای آنها امری ضروری بنظر میرسد . شناخت مشخصات مکانیکی مصالح بکار رفته در بنا یکی از مهمترین مراحل ارزیابی لرزه ای است، که از طریق آزمایش های مخرب و نیمه مخرب تعیین می شود. با توجه به اینکه انجام تست های مخرب بر روی بناهای تاریخی نوعی آسیب تلقی می شود بر این اساس پژوهشگران ایتالیایی یک روش کیفی با عنوان شاخص کیفیت بنایی(mqi) جهت تخمین مشخصات مکانیکی مصالح بنایی پیشنهاد داده اند. در این مقاله پژوهشی کاربرد روش مذکور جهت تخمین مقاومت فشاری و مدول الاستیسیته مصالح بنایی در خانه تاریخی نفیسی شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته و اعتبار سنجی نتایج حاصل از آن با نتایج تست دابل جک مسطح مقایسه شده است. بر اساس مقایسه نتایج بدست آمده، حداقل و حداکثر مقاومت فشاری حاصل از روشmqi به ترتیب 5/13 و 2/21 مگاپاسگال بوده در حالیکه مقاومت فشاری حاصل از جک مسطح به ترتیب 1/68- 0/53مگاپاسگال بدست آمده است،که اختلاف زیادی را نشان میدهد. همچنین حداقل و حداکثر مقادیر مدول الاستیسیته محاسبه شده از روش شاخص کیفیت بنایی(mqi) در بازه بین  2050/53-1070/59 مگاپاسگال قرار دارد که در مقایسه با نتایج تست دابل جک مسطح که بین بازه 2611/3- 1179/42 مگاپاسگال بوده است، همخوانی نزدیکی را  نشان میدهد. با توجه به مغایرت نتایج حاصل از مقاومت فشاری لازم است، مطالعات بیشتری در خصوص استفاده از روش شاخص کیفیت بنایی بر روی بناهای بومی صورت گیرد. بنظر میرسد در صورت انجام مطالعات بیشتر بتوان روش شاخص کیفیت بنایی را مناسب با بناهای تاریخی بومی تنظیم کرد و به عنوان روشی سریع و ایمن جهت تخمیین مشخصات مکانیکی مصالح بنایی بکار برد.

characterization of the mechanical properties of historical buildings using semi- destructive methods: a case study of nafisi, sorkheie and kalantar historic houses, tabriz

one of the most important stages of seismic evaluation involves ascertaining the mechanical properties of building materials, which is typically realized through destructive tests. to mitigate the destructive effects of these tests, a qualitative approach namely masonry quality index (mqi) has been proposed by italian scholars. in this article, the mqi approach was used to estimate the compressive strength and elastic modulus of building materials at three qajar period houses in the city of tabriz. based on the results, the min and max compressive strength obtained by the mqi were 5.13 and 2.21 mpa, respectively, with the flat jack of 0.53-1.68 mpa, which suggested a big difference. also, the min and max values of elastic modulus by the mqi was determined to range between 2050.5-1070.5 mpa, and the test results were 1179.4-2611.3 mpa, which indicated a strong correspondence.