بررسی‌های‌ توپوگرافی در محوطه‌ی باستانی دهنو، پاسارگاد، استان فارس

رویکردِ غیر تخریبی در باستان‌ شناسی به انگیزۀ نگه‌ داشتِ بازمانده‌های پیشینیان برای آنان که ‌پس از ما می‌آیند و آیندگان ما هستند، امری بایسته و بی‌ گمان خردمندانه‌تر از به ‌کارگیری روش‌های ویرانگر است. یکی از روش‌های غیر تخریبی، بررسی‌های توپوگرافی است که کمک‌های ارزشمند و بسزایی به باستان‌ شناسان در پژوهش‌های میدانی می‌کند. در بررسی‌های توپوگرافی یک نقشه‌ بردارِ باستان‌ شناس، به همۀ فرورفتگی‌ها و برجستگی‌های موجود در محوطه و چگونگی پیوند آن‌ها با انسان می‌پردازد. مانده‌های دیوارها و ساختارهای معماری، بازمانده‌های گورها و اجاق‌های باستانی، برون ‌زدِ تخته ‌سنگ‌های بزرگ در تپه‌های باستانی، مانده‌های کانال‌های ساخته‌ شده در گذشته و امروز محوطه، گستره‌های گردهماییِ تکه‌های سفال و سنگ، و روی ‌هم‌رفته، کم‌ترین شیب‌ها و کوچک‌ترین پدیده‌ها از دیگر نکته‌های برجسته و درنگ ‌کردنی است و همگی آن ها به کمک جی پی اس برداشت می‌شوند. از سویی، به گمان بسیاری از پژوهشگران، پاسارگادِ بناشده در روزگار کورش بزرگ و جانشینانش، فراتر از محوطه‌ای بوده که امروزه برای ما دانسته شده است. اگر به پاسارگادِ هخامنشیان همچون پازلی نگریسته شود، بی‌تردید کنار هم‌ نهادنِ تکه‌های این پازل، نیازمند انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی در روستاها و محوطه‌های پیرامون آن است. یکی از این محوطه‌ها، تپۀ باستانیِ جای ‌گرفته در شرقی‌ ترین بخش روستای دهنو است. در سال 1396 خورشیدی، تیم بررسی‌های توپوگرافی هیات مشترک بررسی‌های باستان ‌شناسی ایران - فرانسه؛ به پژوهش‌های میدانی در این محوطه پرداخت. در این نوشتار، با کمک نگاره‌ها و نقشه‌های توپوگرافی، به بازگویی بررسی‌ها و چگونگی انجام آن‌ها در محوطه، پرداخته شده و از پژوهش‌های کتابخانه‌ای برای آشنایی با مفاهیم پایه‌ای بهره برده شده است. برآیندها، نشان از استقرار در تپۀ باستانی در دورۀ اسلامی دارند ولی برای آگاهی از این‌که تپۀ دهنو باید در کجایِ پازل پاسارگادِ هخامنشیان قرار داده شود، نیاز است تا پژوهش‌ها و بررسی‌های بیشتر در این محوطه و دیگر پهنه‌های پیرامونی صورت گیرد.

Topographic Surveys in the Archaeological Site of Dehno

Topographic surveys are one of the non-destructive methods that provide valuable and significant assistance to archaeologists in field works. In topographic surveys, an archaeological surveyor deals with all the depressions and ridges in the site and how they relate to humans. Remains of walls and architectural structures, the remains of ancient graves and furnaces, the outcrop of the large slate rock in ancient hills, remnants of canals built in the past and contemporary of the site, enclosures with aggregation of pottery and stone fragments, and in general, the lowest slopes and the smallest phenomena are other highlights, and all of them are mapped by using GPS. On the other hand, many scholars believe that the Pasargadae built in the time of Cyrus the Great and his successors, is beyond the area known to us today. If we look at the Achaemenid Pasargadae as a puzzle, we undoubtedly need to conduct archaeological research in the villages and surrounding areas to put all the pieces of this puzzle together. One of these sites is an ancient hill located in the easternmost part of Dehno village. In 2017, the team of topographic surveys of the Joint Mission of Archaeological Surveys of Irano- French; Under the supervision of Kourosh Mohammadkhani and Sebastian Gondet, conducted field works on this site. The results indicate the settlement on the ancient hill in the Islamic period.