محوطه‌های فلزگری کهن در منظر فرهنگی کوهدشت و ارائه یک مدل پیش‌بینی برای منطقۀ زاگرس مرکزی

عوامل محیطی نقش مهمی در شکل‌دهی به الگوی استقراری محوطه‌ها و توزیع مکانی سکونتگاه‌های انسانی و فعالیت‌های گوناگون بشر داشته‌اند. مطالعۀ روابط متقابل انسان و محیط و الگوهای بهره‌برداری از محیط زیست یکی از رویکردهای اصلی باستان‌شناسی نو است. یکی از قابلیت‌های زاگرس میانی و به‌خصوص پیشکوه لرستان فرهنگی استخراج و تولید فلزات به ویژه مفرغ و آهن است که با ابهامات زیادی از جمله شناسایی معادن و محوطه‌های در ارتباط با فلزگری کهن همراه است. در پژوهش حاضر سعی شد بر مبنای 143 محوطۀ فلزگری کهن که در نتیجۀ چهار فصل بررسی باستان‌شناسی در شهرستان کوهدشت شناسایی شده‌اند، به روش توصیفیتحلیلی و با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و تحلیل‌های فضایی، عوامل طبیعی موثر در شکل‌گیری و پراکنش محوطه‌های فلزگری در منظر فرهنگی کوهدشت شناسایی شوند و در انتها یک الگو برای تخمین مکان‌های احتمالی دارای بقایای مرتبط با فلزگری باستان در منطقۀ زاگرس میانی ارائه شود. برای رسیدن به این مهم در نرم‌افزار gis به هر یک از عوامل محیطی از جمله مواد خام مورد نیاز، پوشش جنگلی مناسب برای فراهم کردن سوخت مورد استفاده در کوره‌های ذوب فلز و نزدیکی به منابع آبی، بر اساس نقش و تاثیر هر یک از این عوامل، وزن و اهمیت متفاوتی داده شد تا نقش هر یک از آن‌ها در شکل‌گیری محوطه‌ها مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. در پایان مشخص شد که سازند زمین‌شناسی کشکان که دارای برونزد سنگ‌های حاوی اکسید آهن است، بیشترین نقش را در مکان‌گزینی محوطه‌های فلزگری باستان داشته است و پس از آن پوشش جنگلی مناسب و نزدیکی به منابع آبی، در درجه‌های ‌بعدی اهمیت‌ قرار دارند.

Ancient Metalworking Sites in the Landscape of Kuhdasht and Presenting a Predictive Model for Central Zagros

The study of humanenvironment interactions and environmental exploitation patterns is one of the main approaches of modern archeology. One of the central Zagros #39; capabilities, especially the PishKuh of cultural Lorestan, is the extraction and production of metals, especially bronze and iron, associated with many ambiguities, including identifying mines sites related to ancient metalwork. This investigation is based on 143 ancient metalwork sites identified during four seasons of archaeological survey in Kuhdasht. Attempted to a descriptiveanalytical method and using GIS and spatial analysis, environmental factors affecting the formation and distribution of metalworking sites identifying in the Kuhdasht landscape. Finally, it was found that the Kashkan Geological Formation, which has an outcrop of rocks containing iron oxide, has the most role in the site selection of ancient metalworking sites, followed by suitable forest cover and proximity to water resources, are of complementary importance.