تبیین گاهنگاری مطلق (14c) و نسبی فرهنگ های مفرغ قدیم حوضه رود زاب ایران با استفاده از روش طیف‌سنج جرمی شتاب دهنده (Ams)؛ شکل‌گیری هویت فرهنگی از ورای تحولات فرهنگی مس‌و‌سنگ جدید

حوضۀ رودخانۀ زاب در ایران باوجوداینکه در پهنۀ جغرافیای شمال غرب ایران وسعت کمی را اشغال کرده است، از دیرباز به جهت پل ارتباطی دو سرزمین بین‌النهرین و حوضۀ دریاچۀ ارومیه از یک جایگاه ویژه و استراتژیک برخوردار است. باوجود اهمیت بسیار منطقۀ زاب، در مطالعات عصر مفرغ قدیم، به‌ویژه تحولات این منطقه در گذار از مس و سنگ جدید به مفرغ قدیم، مورد غفلت واقع شده است. پروژۀ کاوش تپه سیلوه از محوطه‌های شاخص شکل‌گرفته در سرشاخه‌های حوضۀ زاب فرصت مطالعات این موضوع را فراهم ساخته است. در این پژوهش سعی بر آن شده است که با استفاده از 14 نمونه آزمایش کربن 14 به ترسیم توالی‌های فرهنگی تپه سیلوه و به‌تبع آن به توالی‌های فرهنگی حوضۀ رودخانه زاب در دوران پیش‌ازتاریخ دست‌یافت. بر این اساس، نتایج 14 نمونه کربن 14 در محیط آزمایشگاهی آنالیز شد و در تاریخ‌گذاری‌های به‌دست‌آمده از این نمونه‌ها پس از انجام کالیبراسیون آن در چهارچوب گاهنگاری ایران به تعریف توالی فرهنگی منطقه پرداخته شد. چهارچوب گاهنگاری به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که حوضۀ رودخانۀ زاب در طول هزارۀ سوم پیش از میلاد، بیشتر از منطقۀ شمال غرب ایران به‌ویژه جنوب دریاچۀ ارومیه تحت تاثیر فرهنگ‌های شمال بین‌النهرین قرار داشته است.

Absolute (C14 AMS) and Relative Chronologies of the Little Zab River Basin’s Bronze Age Cultures; The Genesis of Cultural Identity against the Backdrop of the Late Chalcolithic Developments Iran by Micro-PIXE

Accounting for only a rather limited part of northwestern Iran, the Zab basin has historically assumed a prominent, strategic role as a bridge between Mesopotamia and the Lake Urmia Basin. The Zab region has not received due scholarly attention notwithstanding its great importance to the Early Bronze Age (EBA) research, in particular the regional developments characterizing the Late ChalcolithicEarly Bronze transition. As a crossroads, northwest Iran links Mesopotamia to Caucasia on the one hand and the regions to the north to the central Iranian plateau on the other, hence its important place in archaeology of Iran and the broader Middle East. Meanwhile, the Zab basin as the home for the major lines of communication linking southern Mesopotamia to the Urmia Lake basin and thence the mineral rich region of Caucasia is of great importance. Thus, an inquiry into local cultural developments, viz. the spread of cultural contacts in the ancient Near East, at the onset of the Bronze Age, is vital.