ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﻓﻨﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪای ﮐﺎﺷﯽ ﻧﺮه ﺗﮏرﻧﮓ ﻓﯿﺮوزهای اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ و ﺻﻔﻮی ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮردی ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ از ﮔﻨﺒﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﯿﻪ و ﮔﻨﺒﺪ ﺑﻘﻌﮥ ﺷﯿﺦ ﺻﻔﯽاﻟﺪﯾﻦ اردﺑﯿﻠﯽ

در این پژوهش نمونه هایی از کاشی نره گنبد الله الله، بقعۀ شیخ صفی الدین اردبیلی و گنبد سلطانیه به‌منظور فن شناسی تزئینات کاشی کاری به‌کاررفته در معماری گنبد در دو دورۀ ایلخانی و صفوی و با تمرکز بر دو بنای شاخص مذکور از این دوره های تاریخی، موردمطالعه قرارگرفته است. در این پژوهش، عناصر واسطۀ رنگ‌ساز لعاب نمونه ها به کمک روش پلاسمای جفت شدۀ القایی icp انجام‌شده و شناسایی فازهای تشکیل‌دهندۀ بدنه ها به کمک روش پراش پرتوایکس xrd انجام‌شده است. بر اساس نتایج گزارش در این تحقیق، ماهیت لعاب و تحلیل فرایند فرسایش آن‌ همچنین، ساختار شیمیایی بدنه های نمونه های موردمطالعه مشخص‌شد و بر اساس نتایج به دست آمده امکان مقایسۀ فنّی نمونه های موردمطالعۀ دو دوره، ازلحاظ ترکیبات سازندۀ بدنه و لعاب و میزان فرسایش آن ها، همچنین تخمین دمای پخت این کاشی های نرۀ تاریخی، فراهم شد.

Technical and Comparative Study of Monochrome Turquoise Nare Tile of the Ilkhanid and Safavid Periods (Dome of Soltaniyeh and Sheikh Safi Al-Din Ardabili’s Shrine as the Case Study)

In the current study, the samples of Nare tile (glazed bricks) of the Sheikh Safi AlDin Ardabili rsquo;s Shrine and Soltanieh Dome were studied to understand the techniques of the tiling decorations applied in the architecture of the dome in the Safavid and Ilkhanid eras, emphasizing two prominent buildings of these two historical periods. The transition chromophore elements of the glazes were determined using Inductively Coupled Plasma and constituent phases of the bodies by XRay Diffraction. According to the results, the nature of the glaze, its erosion, and chemical structure of the bodies of the studied samples was determined, and the possibility of the technical comparison of the samples of the two periods was provided in terms of the constituent compositions of the body and glaze and the rate of the erosion as well as the estimation of the historical Nare tile firing temperature .