ساختارشناسی خمره ‌ی ‌نو یافته‌ ی سفالی چرخه‌ ی زیستی متعلق به گورستان پیش ‌ازتاریخی کِشیک سیستان و بلوچستان، جنوب‌ شرق ایران

کشف اتفاقی محوطه پیش از تاریخی کشیک در شهرستان نیک شهر استان سیستان و بلوچستان منجر به شناسایی یک گورستان هزاره سوم ق.م. گردید که دربردارنده آثار ارزشمند سفالی، فلزی و بقایای تدفین بود. در این میان یک خمره سفالی یافت گردید که با توجه به اهمیت و نقوش موجود در سطح آن نیازمند بررسی های علمی جزئی و دقیق تری بود. این خمره سفالی بر اساس نحوه تکرار نقوشش، خمره چرخه زیستی نامیده شده است. به منظور بررسی فن ساخت، شرایط پخت و کوره، بومی یا وارداتی بودن آن و همچنین شناسایی رنگدانه های به کار رفته برای ایجاد نقوش با روش های آنالیز پراش پرتوایکس به روش پودری (xrpd)، آنالیز طیف بینی پاشنده انرژی پرتو ایکس کوپل شده به میکروسکوپ الکترونی روبشی (semedx) و مطالعه مقطع نازک سفال (opm) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از روش های فوق نشان دهنده ی استفاده از خاک هایی با منشا آبرفتی و منطق ه ای رودخانه کشیک دارد که حاکی از منشا محلی و بومی سفال بررسی شده در این منطقه است. همچنین در ساخت خمره هیچ گونه تنوعی از کانی ها مشاهده نمی شود و عمده کانی موجود در آن کوارتز با دانه های ریز رسوبی است. در پخت سفال شرایط اکسیداسیون و همچنین احیا را با توجه به حضور پیک کربن (گرافیت) و مغز خاکستری سفال می توان اثبات نمود. رنگدانه مورداستفاده جهت تزئین نقوش دارای عناصر آهن و منگنز است که به جهت پایداری و پایه معدنی آن ها استفاده شده و در ترکیب با یکدیگر، تنالیته ای از رنگ قهوه ای تا سیاه را ایجاد می نماید.