نقش قرآن کریم در حافظه تاریخی تمدنی اسلام

متون دینی تاریخی و حدیثی و به‌صورت ویژه قرآن کریم، یکی از مولفه‌های هویت‌بخش «حافظه تاریخی» فرهنگ و تمدن اسلامی است. رویکرد رایج به این متون، متاثر از دستگاه فقهی و توجه صرف به مقام بیان گزارش است؛ حال‌آنکه یک متن دینی می‌تواند در فرا مقام بیان خود، از قالب «خبر واحد»(واحد خبری) خارج شود و از مولفه‌های حافظه تاریخی قلمداد گردد. از سویی دیگر، در پیشینه شناسی و تجزیه‌وتحلیل فرهنگ و تمدن اسلامی، دو نوع نگاه می‌تواند موردتوجه باشد. نگاه اول، رویکرد تجزیه‌ای؛ به این صورت که تلاش کنیم تا تمدن را مبتنی بر یکان گزارش‌های دینی اعم از قرآن و روایات، تحلیل کنیم. رویکرد دوم، رویکرد بر اساس حافظه تاریخی است. آنچه مهم است آن است که حافظه تاریخی، صرفاً در قالب گزارش‌های تاریخی موصوف به «خبر واحد»، قابل توصیف نیست. بخش اعظمی از میراث تمدنی اسلامی در قالب‌هایی فراتر از گفتمان مبتنی بر اخبار آحاد قابل مستندسازی است. بسنده کردن به میراث مکتوب به‌عنوان تنها بخش میراث تمدنی باید به توجه بایسته به حافظه تمدنی ارتقاء یابد.

the role of the holy quran in the historical and cultural memory of islam

historical and hadith religious texts, especially the holy quran, are one of the components of the identity of the &historical memory& of islamic culture and civilization. the common approach to these texts is influenced by the jurisprudence system and only paying attention to the authority of the report; however, a religious text can go beyond the format of &single tradition& and be considered one of the components of historical memory. on the other hand, in historiography and analysis of islamic culture and civilization, two types of views can be considered. first look, analytical approach; in such a way that we try to analyze the civilization based on individual religious reports, including the quran and traditions. the second approach is based on historical memory. what is important is that historical memory cannot be described only in the form of historical reports called & single tradition &. a large part of the islamic cultural heritage can be documented in formats beyond the discourse based on single traditions. being satisfied with the written heritage as the only part of the civilizational heritage should be promoted to the civilizational memory.