تحلیل مولفه‌های معنایی «اسراف» با روش ریشه‌ شناسی در زبان ‌های سامی و آفروآسیایی

اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغت‌شناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیاده‌روی (ضد میانه‌روی) معنا کرده‌اند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مولفه‌های معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشه‌شناسی بهره بره‌اند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفه‌های معنایی اسراف براساس روش ریشه‌شناسی، چیستند؟ از دستاوردهای این پژوهش آن است که ماده سرف بکار رفته در قرآن کریم حاصل ترکیب دو ریشه باستانی مختلف است: اول ماده باستانی «شرب» که معنای خوردن ونوشیدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی در عربی به‌صورت سرف درآمده و معنای خوردن ومصرف کردن را به‌خود گرفته است؛ دوم ماده باستانی «سرف» که معنای گرما و آتش زدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی درعربی به‌صورت سرف درآمده و معنای حرص وولع و هیجان‌زدگی بخود گرفته است. از ترکیب معنای این دو ماده در عربی قرآنی دومولفه‌ی مهم معنایی «خوردن/مصرف کردن» و «حرص، ولع و هیجان‌زدگی» در ماده قرآنی سرف وجود دارد که بادرنظر گرفتن این مولفه‌ها می‌توان کاربرد‌های این ماده در قرآن کریم را درک نمود.

analyzing the semantic components of israf by the method of etymology in semitic and afro-asiatic languages

extravagance is an important concept in the economic and moral system of the holy quran. muslim lexicographers have defined extravagance mainly as excess (against moderation); this is while some uses of extravagance cannot be explained with this meaning. the main question of this research is what are the semantic components of extravagance based on the etymological method? one of the achievements of this research is that the word ``serf’’ used in the holy quran is the result of the combination of two different ancient roots: first, the ancient word ``sharb’’ which means to eat and drink, and during linguistic changes in arabic, it became ``serf’’ and means he has taken eating and consuming by himself; second, the ancient word &serf& which means heat and setting fire, and during linguistic changes in arabic, it became &serf& and took on the meaning of greed, lust, and excitement. from the combination of the meanings of these two articles in quranic arabic, there are two important semantic components of eating/consuming and greed, craving and excitement in the quranic article sarf, which by considering these components can be used this article was mentioned in the holy quran.