گونه ‌شناسی «مخاطبانِ» قرآن و نقش آنان در فهم معنای آیات

هر دسته از آیات قرآن کریم، به‌ دنبال اسباب نزول خود، و هر دسته برای مخاطبان خاصی پدید آمده است؛ ازاین‌رو لازم است کشف دلالت آیات بر معنا، براساس فضای نزول و خطاب، و درنظرگرفتن گونه‌های مختلف مخاطبان انجام پذیرد. برای این منظور، مقاله‌ی حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های «معناشناسی کاربردی» و رویکرد «دلالت زبانی» سازوکار خطاب و دلالت را در قرآن مجید مطالعه می‌کند. براین‌اساس، در راستای فهم یک بسته‌ی وحیانی و خطاب قرآنی، گذشته از «آیات قرآن» و «فضای خطاب»، شایسته است اسبابی چون: «متکلم»، «خطیب» و «مخاطبان» آن را در فضای نزول نیز در نظر گرفت و به بررسی نقش مخاطبانِ «خاص» و «عام» در درک معنای آیات پرداخت. مقاله‌ی حاضر نشان می‌دهد که هم آیات قرآن دارای مراتب و سطوح معنایی است و هم مخاطبان قرآن گونه‌های مختلفی را شامل می‌شوند؛ به‌دیگرسخن آیات گوناگون قرآن، هریک درخور فهم دسته‌ای از مخاطبان خود فراهم آمده است؛ لذا همگان جز «عالمان راستین قرآن»، قادر به ادراک معنای مشخص تمام آیات قرآن نیستند. سرانجام از این رهگذر لزوم رجوع به «عالمان قرآن»، ‌یعنی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهل‌بیت علیهم‌السلام، برای مخاطبان خاص و عام قرآن نیز اثبات می‌گردد.

typology of qur’an addressees and their role in understanding the meaning of the verses

different verses of the holy quran, have been revealed in the occasions of revelation (asbāb al-nuzūl); and each portion for specific addressees; therefore, it is necessary to discover the meaning of the verses based on their occasions of revelation and consideringdifferent types of audiences. this important point will show how the addressees of thequran communicate and benefit from the revelations. for this purpose, the present articlestudies the mechanism of addressing and signification in the quran, using the approach ofapplied semantics and linguistic signification. therefore, to understand a portion ofrevelation, it is worth considering factors such as the speaker and the orator of thequran, and its audiences; also observing the role of specific and general addresses.the present article shows that: 1. the verses of the quran have different levels of meaningand, 2. the audiences of it include different types; in other words, each portion of thequran has been created based on the understanding of its audiences. therefore, noteveryone except the true scholars of the quran can comprehend the exact meaning of allthe verses of the quran. finally, it proves the necessity of referring to the scholars of thequran, that are the holy prophet (pbuh) and the ahl al-bayt (pbut), for the specificand general audiences of the quran.