تفسیر در کشاکش کلام و کیهان ‌شناسی مطالعۀ موردی ستون ‌های آسمان

قرآن در دو آیۀ مختلف، اما با تعبیری تقریبا یکسان، دربارۀ ستون‌های آسمان‌ها سخن گفته است؛ ولی ساختار سخن در این آیات به گونه‌ای است که مفسران در طول تاریخ آن را به دو شکل کاملا متفاوت فهم کرده‌اند که یکی حاکی از وجود ستون‌هایی نامرئی برای آسمان، و دیگری نافی وجود هرگونه ستونی است. این دو تفسیر، هرچند در ظاهر هر یک مبتنی بر تحلیل‌های ادبی خاص خودشان هستند، اما بررسی‌های این مقاله نشان می‌دهد که پذیرش یا رد هر کدام از دو تفسیر فوق، بیشتر از آنکه متکی به قواعد ادبی باشد، مبتنی بر نظریاتی پیشینی در حوزه‌های کلام و کیهان‌شناسی و نیز رابطۀ میان این دو حوزه است. بنابراین، با گذر زمان و وقوع تغییرات یا اصلاحاتی در هر یک از دو حوزۀ فوق یا ارتباطات میان آنها، چگونگی تفسیر آیه دستخوش تحولاتی جدید می‌‌شود. این مقاله با رویکرد تاریخی به بررسی چگونگی وقوع این تحولات تفسیری بر اثر تحولات کلامی و کیهان‌شناختی در طی چهارده قرن گذشته می‌پردازد و نشان می‌دهد که این تحولات را می‌توان در سه دورۀ تاریخی مجزا بر اساس تحولات رخ ‌داده در کلام و کیهان ‌شناسی طبقه‌ بندی کرد.

quranic exegesis, between theology and cosmology; the case of heaven's pillars

the pillars of the heavens have been articulated in the quran in a manner that has enabled the commentators throughout history to interpret it in two completely different ways, one indicating the existence of invisible pillars for the heavens, and the other denying the existence of any pillar for them. although these two interpretations are apparently based on their own literary analyzes of the text, the studies of this article show that the acceptance or rejection of either of the above two interpretations is based on prior theories in the fields of theology and cosmology as well as the relationship between the two, rather than on literary rules. therefore, with the passage of time and the occurrence of changes or corrections in each of the above two areas or the relations between them, the interpretation of the verse undergoes new revisions. with a historical approach, this article examines how these interpretive developments occurred as a result of theological and cosmological developments over the past fourteen centuries and shows that these developments can be classified into three distinct historical periods related to the developments of theology and cosmology.