منشا قرآنی استعاره‌های مفهومی مرگ در مثنوی مولوی

منشا قرآنی استعاره‌های مفهومی مرگ در مثنوی مولوی چکیده کسی نیست که به حادثة مهم مرگ نیندیشده و تصاویر اغلب دهشتناک در مغز خود از آن نساخته باشد. برخی از تصاویر مرگ در ادبیات عرفانی بویژه در مثنوی مولوی، بازتابی از تصاویر و اندیشه‌های قرآنی است. در این مقاله، استعاره‌های مرگ در مثنوی مولوی را در چارچوب نظریة استعاره مفهومی با روش تحلیلی توصیفی بررسی کردیم. مشخص شد که از سه نوع مرگ (ذاتی، اختیاری، اضطراری) که مولوی بدان‌ها قائل است، مرگ ذاتی و اختیاری در قرآن کریم نیست و تنها به مرگ اضطراری اشاره شده‌است که به صورت گرداب، زندگی، خزان، خواب، نوشیدنی، مامور و سفر بازتاب یافته‌است. امّا مولوی به دلیل تبحر و توغل در قرآن کریم، بهره وافر از کلام الله برده و سیمای مرگ را با تنوع بیشتر به صورت آبِ نیل، سیل، دریا، قاضی، سرهنگ، گرگ، خزان، کاشتن دانه و رویش آن، زادن، بلوغ، رهایی از زندان و جَستن از جو ترسیم کرده‌است که همگی مفهوم حرکت را در خود دارند و در ذیل کلان استعارة «مرگ، سفرِ بازگشت است» می‌گنجند.

The Quranic Origins of Conceptual Metaphors of Death in Mawlawi’s Mathnawi

Abstract There is no one who has not thought of an important event of death, and has not made the most horrific images in his brain. Some images of death in mystical literature, especially in Mawlawi’s Mathnawi, reflect Quranic imagery and thought. In this paper, we investigate the metaphors of death in Mathnawi in the context of conceptual metaphor theory through a descriptive analytic method. It was found that out of the three types of death (innate, voluntary, emergency) that Rumi refers to, there is no innate and voluntary death in the Qur’an, and only emergency death is referred to as vortex, life, fall, Sleep, drink, agents, and travel are reflected. But Rumi has used the Qur’an and portrayed the death scene in a variety of ways, such as the Nile, the flood, the sea, the judge, the colonel, the wolf, the fall, the planting of seed and its growth, the birth, maturity, release from prison, and jumping out of the river. All of these images have the concept of movement and fall under the metaphor of Death is the journey of return . Keywords: Conceptual Metaphor, Death, Holy Quran, Mawlawi’s Mathnawi.