ریشه شناسی واژه قرآنی «عَزَّر» و نقش آن در ارزیابی ترجمه های قرآنی

واژه قرآنی عَزَّر سه‌بار در قرآن به کار رفته است. لغویان عرب و مفسران مسلمان واژه را از ریشه عزر دانسته‌اند و معانی مختلفی برای آن بر شمرده‌اند. مترجمان قرآن نیز نظر به اقوال لغوی، آراء تفسیری و همچنین بافت آیات، هریک در برابر واژه معادلی نهاده اند. گرچه به نظر می رسد معادل‌های پیشنهادی مترجمان پیش از هر چیز مبتنی بر بافت آیات بوده است و همین امر، کار را برای ایشان دشوار کرده است. با این همه انتخاب برابرنهاده‌ای مناسب برای واژه و رهایی از تردید و تحیری که پیشینیان ما طی سده ها گرفتار آن بوده اند جز با تامل دوباره درباب خاستگاه واژه و ریشه شناسی آن امکان پذیر نیست. براین اساس در مقاله حاضر به جستجوی واژه و ریشه یابی آن در زبانهای سامی پرداخته‌ایم. نشان داده ایم که سه ریشه عزر ، عذر و عدر در زبانهای عربی، عبری، سریانی و آرامی معنایی نزدیک به هم دارند و مفهوم بنیادین میان این سه ریشه احاطه کردن و در میان گرفتن است و مفهوم مشترک واژه در قرآن و متون مقدس یهودیمسیحی همانا حمایت کردن است که خود برخاسته از معنای بنیادین پیش‌گفته و نوعی استعاره مفهومی است.

Etymology of the Quranic word «عَزّر» and its role in evaluating of the Quranic translations.

Tolerance is the most important moral rule in Islam, to the extent that the word of Islam derived from “Salama”(submission or resignation) and “Musalimah”(tolerance or peacefulness); and in the beginning of every chapter (Surah) of quran there is “Bismi Allah alrahman alRahim” (In the of God, the most gracious and merciful) which connote and repeat the generality of God’s grace and mercy towards everyone. In this paper, it is tried to outline conceptual and rational principles of Tolerance Ethics based on alNas keyword in Quran using three Shiite Quranic commentaries, namely Min Vahi alQuran, alKashif and alMizan, and three Sunnis, i.e. alTahrir wa alTanwir, Fi Dhalal alQuran and alJamie alBayan Fi Tafsir alQuran. These ethical principles, in the first place, are humanistic, namely goodness, brotherhood, and equality of human being; secondly, they are established in convergent and moral grounds, such as mercy, unity, security and global peace; in order to, thirdly, they will be applicable to all common biological, moral background, and all humanistic principles of Quran have been considered, thus it could be used for peaceful communication among every single culture or religion; a kind of ethics that is derived from shared features of “the united community of humanity”.