بیمه ی شناورهای دریایی؛ نیاز تجاری و انتخاب قراردادی یا الزام قانونی

ریسک‌ها و خطرات گسترده‌ای که در دریاها وجود دارد، به ورود خسارات سنگین به هر یک از فعالان عرصه ی دریا اعم از تجار، مالکان شناورها و دولت‌ها می‌انجامد. توانایی مالی هر یک از فعالان این عرصه در جبران خسارات وارده بسیار محدود است و یا حتی ممکن است به ایجاد خساراتی جبران‌ناپذیر هم‌چون آلودگی‌های زیست‌محیطی بینجامد که صرفاً نتوان آن‌ها را از طریق مادی جبران کرد و دارای آثار جانبی منفی گسترده‌ای باشد. بنابراین امروزه موضوع اخذ بیمه‌های دریایی اهمیت بسزایی یافته و فارغ از منفعت عقلایی و نیاز تجاری، دارای الزامات قانونی و بین‌المللی است. با مداقه در کنوانسیون‌های بین‌المللی مشخص گردید که با توجه به اهمیت موضوع و به‌منظور کاهش ریسک فعالان عرصه ی دریا، انواع بیمه‌های شناورهای دریایی اعم از بیمه‌های حمایت و جبران خسارات، بدنه و ماشین‌آلات، محموله و... مورد پیش‌بینی قرار گرفته و اصل بیمه ی اجباری در دریا عمدتاً به‌منظور اطمینان از پرداخت بدهی و جبران خسارت به وجود آمده است تا از این طریق توانایی پرداخت خسارات از سوی مالکان شناورها به‌نوعی تضمین گردد. ازاین‌رو، افزون بر نیاز تجار به اخذ پوشش‌های بیمه‌ای، به‌نوعی این موضوع تبدیل به قاعده ی الزام‌آور قانونی در عرصه ی بین‌المللی شده است. اما اخذ بیمه ی شناورها در قوانین داخلی مدون نگردیده و صرفاً برخی از معاهدات چندجانبه ی بین‌المللی که دولت ایران به آن‌ها پیوسته، مبنای عمل است.

vessel insurance; commercial needs and contractual choices or legal obligations; domestic and international regulations

extensive risks and dangers at sea lead to great losses to many maritime activists, including merchants, vessel owners and governments. the financial ability of any of the activists in this field to compensate the damages is very limited or may even lead to irreparable damages such as environmental pollution that cannot be compensated by money alone and has negative side effects. therefore, nowadays, the issue of obtaining marine insurance is very important and has legal and international requirements, regardless of the rational benefit and commercial needs. by investigation international conventions, it was determined that due to the importance of the issue and in order to reduce the risk marine activists, various types of marine vessels insurance, including protection and compensation insurance, hull and machinery, cargo, etc. were predicted and the principle of compulsory insurance at sea is mainly designed to ensure the payment of debts and compensation by vessel owners. therefore, obtaining marine insurance coverage is not only a commercial need for maritime activists, but this issue has become a legally binding rule in the international relation. however, obtaining vessel insurance is not included in domestic law and the basis for action is only some of the multilateral international treaties to which the iranian government has acceded.