مطالعه‌ تطبیقی عقیم شدن قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز ‏در نظام حقوقی ایران و کامن‌‌‌لا

قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز از مهم‌ترین قراردادهای عمومی است که دارای جنبه‌های فنی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مالی، سیاسی و زیست‌محیطی است.در خلال اجرای قرارداد، امکان توقف یا ایجاد مانع به علت وقوع معاذیر قراردادی وجود دارد. در این تحقیق با مطالعه‌ قراردادهای بالادستی نفتی در نظام حقوقی ایران و کامن‌لا، وضعیت عذر قراردادی عقیم شدن قرارداد یا فراستریشن را از منظر مفهوم و مبنا، شرایط و آثار و ضمانت اجرا مورد بررسی قرار داده‌ایم. نتایج بررسی نشان می‌دهد عقیم شدن یا انتفای قرارداد به‌عنوان مهم‌ترین عذر قراردادی در قراردادهای بالادستی منعقده در نظام حقوقی کامن‌لا به رسمیت شناخته شده و وقوع عوامل عقیم‌کننده سبب خاتمه‌ قرارداد می‌گردد. در نظام حقوقی ایران، عقیم شدن قراردادها با شرایط و اوصاف نظام کامن‌لا به رسمیت شناخته نشده، ولی مصادیقی را می‌توان یافت که ناشی از توجه به این عذر قراردادی در قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز است. ماهیت و ویژگی‌های خاص این قراردادها سبب می‌گردد مدیریت حقوقی قرارداد برای ادامه‌ حیات آن در اولویت اصلی طرفین باشد و آثار و ضمانت اجراهای عقیم شدن قرارداد نیز متناسب با اوصاف و ویژگی‌های خاص این قراردادها تحلیل گردد.

comparative study of frustration of contracts ‎in upstream oil and gas contracts in iran and ‎common-law legal systems

upstream oil and gas contracts are of the most important public contracts that have technical, economic, social, legal, financial, political and environmental aspects and are concluded for investing in and oil operations in exploration, development and production. the contract may be hindered or stopped because of contractual excuses. in this study, by studying the upstream oil contracts in the iranian legal system and common-law, we have examined the frustration of the contract from the perspective of concept and basis, conditions and effects and guarantee of the performance of this excuse. the results show that frustration of the contract is recognized as the most important contractual excuse in the upstream contracts concluded in the common-law legal system. in the iranian legal system, the frustration of contracts is not recognized with terms and characteristics of the common law system, but examples can be found that are similar to contractual excuses in the upstream contracts of the oil and gas industry. the nature and special features of these contracts make the legal management of the contract to be the main priority of the parties to continue the life of the contract and the effects and guarantees of contract frustration are adjusted according to the specific characteristics of these contracts and different forms of general non-oil contracts.