تحلیل الگوی قراردادی برای موافقتنامه های فروش و انتقال گاز ‏طبیعی از طریق خطوط لوله‌ فرامرزی با تاکید بر نمونه‌ بهینه برای ‏ایران

صنعت گاز طبیعی به طور عمده شامل سه قسمت تولید، ‌انتقال و توزیع است. انتقال توسط خط لوله یا به صورت حمل با کشتی های ال.ان.جی است. در آغاز پیدایش این صنعت، یعنی بین دهه های 1920 و 1930، همه‌ این زنجیره به صورت یکپارچه انجام می شد؛ اما رفته رفته این بخش ها شامل بخش های بالادستی، میان دستی (حمل و انتقال) و    پایین دستی (بازاریابی و فروش)، از یکدیگر جدا شدند. برای مدیریت ریسک های بازار گاز طبیعی استفاده از قراردادهای بلندمدت به عنوان ابزاری برای کاهش هزینه های معاملاتی به کار گرفته می شود. قراردادهای بلندمدت قراردادهای بیش از پنج تا سی سال را دربر می گیرد. قراردادهای یادشده، قراردادهای متداولی در صنعت گاز طبیعی هستند که در دو بخش قراردادهای فروش و قراردادهای انتقال مورد استفاده قرار گرفته اند. ایران به عنوان کشوری دارای ذخایر عظیم نفت و گاز می تواند نقش مهمی در تنظیم بازارهای گاز طبیعی ایفا کند؛ اما متاسفانه به دلایل مختلفی هنوز این ظرفیت به ثمر نرسیده است. مهم ترین قرارداد گاز صادراتی ایران، قرارداد با شرکت بوتاش ترکیه است که دارای مشکلات و مزایای خاص خود است. در این مقاله به تحلیل قراردادهای فروش و انتقال گاز طبیعی از منظر انتقاد ساختاری و راهبردی پرداخته ایم تا ضمن نشان دادن مشکلات استفاده از قرارداد فروش گاز، الگوی سرمایه گذاری و قراردادی بهینه ای را نیز جهت رسیدن به اهداف صادراتی و کاهش معایب فروش گاز ارائه کنیم.

contractual analysis of Gas sales& transportation Agreements via cross- border Pipeline

Long term contracts as a main tool,in order to mitigate the natural gas market risks, and transaction costs, has been employed. The long term contracts are those contracts which last for more than at least five years and in some cases it lasts for thirteen years. Such a long run contracts have been using in two sections including sales contracts and transportation contracts. On the one hand, these contracts are in essence complex and on the other hand, the long term contracts which are employed as a tool of risk allocation. In this article principal contracts indeed sale contracts and transportation contracts being discussed from contracts theory point of view and risk allocation in order to introduce the efficient model for gas exporting gas from Iran to the Eu.