ابعاد حقوقی تنظیم‌گری مناسب در حکمرانی خوب صنعت نفت ایران

کیفیت ادارۀ عمومیِ مبتنی بر کیفیت نهادهاست که تعیین می‌کند فراوانی منابع طبیعی می‌تواند موجب نعمت یا نقمت باشد. به منظور جلوگیری از تاثیر فراوانی منابع طبیعی بر کیفیت پایین نهادی کشورها، می توان از نظریۀ حکمرانی خوب استفاده کرد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی در دو بخش سامان یافته است. بخش نخست، به چگونگی کاربرد این نظریه در بخش نفت پرداخته است تا مشخص ‌شود لازمۀ حکمرانی خوب، اعمال سیاست تنظیم‌گری خوب برای تحقق سیاست‌گذاری‌های عمومیِ اتخاذشده است. ازاین رو، ضمن تبیین مفهوم تنظیم‌گری خوب، به جایگاه آن در کنار سیاست‌گذاری‌ عمومی به‌عنوان کارکردهای حکمرانی خوب بخش نفت پرداخته می‌شود. مسیر تنظیم‌گری خوب این بخش نیز از استقرار دولت تنظیم‌گر آغاز می‌گردد و با کمک نهادهای تنظیم‌گر بخشی، به حکمرانی تنظیم‌گرانه تکامل می‌یابد. در بخش دوم، جایگاه تنظیم‌گری خوب در حکمرانی خوب بخش نفت ایران بررسی می‌شود؛ سپس ابعاد و موانع حقوقی اجرایی شدن تنظیم‌گری خوب بخش نفت ایران تبیین می‌گردد. به‌عنوان یک توصیۀ سیاستی، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد با یک تغییر پارادایم (الگوواره) و فاصله گرفتن از الگوی پیشینِ تنظیم‌گری حاکمیتیِ صِرف، تنظیم‌گری خوب بخش نفت ایران از تنظیم‌گری مشارکتی (افزودن الگوی نوعیِ خودتنظیم‌گری به تنظیم‌گری حاکمیتی) به‌دست می‌آید.

LEGAL ASPECTS OF GOOD REGULATION IN GOOD GOVERNANCE OF IRAN’S OIL SECTOR

The quality of public administration, based on the quality of the institutions, which determines the abundance of natural resources can be a blessing or curse. To avoid the impact of the abundance of natural resources on the low institutional quality of countries, good governance theory can be used. This paper has been arranged in two sections by a descriptive analytical method. The first part is devoted to how this theory is applied in the oil sector. It is clear that good governance requires good regulation for public policy purposes. Therefore, while explaining the concept of good regulation, its position along with public policy is considered as the functions of good governance of the oil sector. The good regulation of this section also begins with the establishment of a regulator government and with the help of sectoral regulatory bodies, evolving with regulatory governance. In the second part a good regulation will be considered in the good governance of Iran’s oil sector. As a policy recommendation, the findings of this research show with a paradigm shift and departing from the previous pattern of statutory regulation, good regulation of Iran’s oil sector will be achieved by coregulation i.e. statutory regulation through the addition of selfregulation.