بررسی وضعیت بازجذب عناصر غذایی گونه‌های درختی در تعدادی از بوستان های شهر تهران

مقدمه و هدف: ﻛﺎﻫﺶ مساحت ﺟﻨﮕﻞﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﮕﻠﻜﺎری های شهری از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮند. انتخاب گونه های گیاهی مناسب نقش مهمی در گسترش و پایداری فضای سبز شهری دارد. ارزیابی عناصر غذایی در انتخاب گونه مناسب جهت کاشت اهمیت دارد و می توان از این طریق گونه هایی را انتخاب کرد که ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻤﺎمی ﻣﻨابع غذایی ﻣﻮﺟﻮد در خاک، ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎی غذایی خاک را ﻧﯿﺰ جبران کنند. مواد و روش ها: تحقیق حاضر به منظور ارزیابی عناصر غذایی پرمصرف (نیتروژن، فسفر، کربن، کلسیم، منیزیم و پتاسیم) در برگ های درختان توت، زبان گنجشک، سرو نقره ای و کاج تهران در دو فصل تابستان و پاییز در چهار منطقه جغرافیایی (بوستان جمشیدیه (شمال)، بوستان سرخه حصار (شرق)، بوستان وردآورد (غرب)، بوستان شقایق (جنوب)) شهر تهران انجام شد. همچنین درصد باز جذب عناصر غذایی در چهار بوستان و در سه گونه توت، زبان گنجشگ و کاج تهران اندازه گیری شد. در انتهای فصل رویش ، برگ های سبز بالغ (80 نمونه) و در انتهای فصل پاییز نیز برگ های خزان شده پای درخت (60 نمونه) جمع آوری و در کیسه های زیپ دار که مشخصات مورد نظر روی آن ها درج شده بود بسته بندی شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. برگ ها با آب مقطر استریل شستشو داده شده تا آلودگی ها از بین بروند سپس در آون در دمای 70 درجه سانتی گراد 24 ساعت خشک و بعد آسیاب شدند. تجزیه های شیمیایی با استفاده از دستورالعمل های استاندارد انجام شدند. تجزیه وتحلیل های آماری مانند مقایسه کلی میانگین ها (تجزیه واریانس یک طرفه) و میانگین گروه ها (آزمون دانکن) انجام گرفت. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین عناصر غذایی در برگ های تابستانه بیشتر از برگ های پاییزه است. در بوستان های سرخه حصار، شقایق و جمشیدیه در برگ های تابستانه بیشترین مقادیر عناصر غذایی مربوط به عنصر کلسیم (62/66 میلی گرم در گرم در بوستان شقایق) و در گونه زبان گنجشک ثبت شد. در حالی که در بوستان وردآورد بیشترین مقدار این عنصر در گونه توت (68/32 میلی گرم در گرم) مشاهده شد. در برگ های پاییزه نیز در سه بوستان شقایق، جمشیدیه و وردآورد بیشترین غلظت عناصر غذایی مربوط به کلسیم (42/66 میلی گرم در گرم در بوستان شقایق) در گونه توت ثبت شد. در حالی که در بوستان سرخه حصار غلظت کلسیم در گونه زبان گنجشگ (50/66 میلی گرم در گرم) ثبت شد. در ارتباط با درصد باز جذب عناصر غذایی در گونه های مورد بررسی در بوستان سرخه حصار منیزیم (63/04 درصد) در گونه زبان گنجشک، در بوستان شقایق پتاسیم (52/38 درصد) در گونه توت، در بوستان جمشیدیه پتاسیم (63/79 درصد) در گونه کاج تهران و در بوستان وردآورد نیز کلسیم (41/45 درصد) در گونه توت بیشترین باز جذب عناصر غذایی را داشته اند. نتیجه گیری: گونه های بررسی شده در این پژوهش دارای عناصر تغذیه ای متفاوت در برگ های تابستانه و پاییزه خود بودند. همچنین این گونه ها مقادیر متفاوتی از هر عنصر را باز جذب کردند. پیشنهاد می شود در مدیریت و برنامه ریزی جنگلداری شهری این مساله مدنظر قرار گرفته و گونه های درختی مورد استفاده، که عمدتا از گونه های درختی اصلی در جنگلداری شهری هستند، بر اساس وضعیت عناصر غذایی طبقه بندی شوند.

study of nutrient uptake status of tree species in a number of parks in tehran

introduction and objective: the decline of natural forests has been caused urban afforestation to acquire a particular importance with the purpose of green space development level, therefore, the selection of appropriate plant species plays a substantial role in the development and stability of urban green space. the nutrients evaluation is significant in in selection of appropriate species for planting and in a way that species can be selected and supplemented by either consumption of the whole available nutrients in habitat or with their accompanying species. material and methods: the present study was conducted to evaluate the high consumption nutrients (nitrogen, phosphorus, calcium, carbon, magnesium and potassium) in the leaves of mulberry, ash, tehran eldarica pine and arizona cypress in two summer and autumn seasons in four geographical areas (jamshidieh park, sorkheh hesar park, vard avard park and shaghayegh park) in tehran. also, retranslocation of nutrients was measured in four parks and three species (mulberry, ash and tehran eldarica pine). at the end of the growing season, the mature green leaves (80 samples) and at the end of the autumn season, the fallen leaves (60 samples) were collected at the base of the tree and packed in zippered bags with the desired specifications on them and transferred to the laboratory. the leaves were washed with sterile distilled water to remove contaminants, then dried in an oven at 70 ° c for 24 hours and then ground. chemical analyzes were performed using standard instructions. statistical analyzes such as general comparison of means (one-way analysis of variance) and group means (duncan test) were performed. results: the results of this study showed that the average nutrients in summer leaves are higher than autumn leaves. in sorkheh hesar, shaghayegh and jamshidieh parks, in summer leaves, the highest amounts of nutrients related to calcium (62.66 mg/g in shaghayegh park) and in alder was recorded. while in vard avard park, the highest amount of this element was observed in mulberry (68.32 mg/g). in autumn leaves, in three parks of shaghayegh, jamshidieh and vard avard, the highest concentration of nutrients related to calcium (42.66 mg/g in shaghayegh park) and was recorded in mulberry. while in sorkheh hesar park, calcium concentration was recorded in alder (50.66 mg/g). regarding the percentage of nutrient retranslocation in the studied species in sorkheh hesar park magnesium (63.04%) in alder, in shaghayegh park potassium (52.58%) in mulberry, in jamshidieh park potassium (63.79%) in tehran eldarica pine and in vard avard park calcium (41.45%) in mulberry had the highest nutrient retranslocation. conclusion: the species studied in this study had different nutrients in their summer and autumn leaves. these species also retranslocation a different amount of each element. it is suggested that this issue be taken into consideration in the management and planning of urban forestry, and the tree species used, which are mainly the main tree species in urban forestry, should be classified based on the status of nutrients.