برآورد زیست توده و کاهش آن در جنگل های متاثر از زوال در منطقه دادآباد استان لرستان

مقدمه و هدف: جنگل های زاگرس به عنوان گسترده ترین و در عین حال آسیب دیده ترین جنگل های کشور طی سالیان اخیر تحت تاثیر زوال گسترده بلوط قرار گرفته اند که از این لحاظ در وضعیت بحرانی قرار دارند. زوال درختان بلوط به عنوان یک پدیده‌ی گسترده و پیچیده توصیف شده که موجب کاهش قدرت رشد و ضعف فیزیولوژیک و سپس حمله عوامل بیماری‌زا می‌شود. در حال حاضر که پایداری این جنگل‌ها با یک مشکل جدی روبرو است، برای بررسی راهبردهای صحیح مدیریتی برای مقابله با پدیده زوال، قبل از اینکه این بوم سازگان ارزشمند به طور کامل نابود شوند، به اطلاعات پایه و اساسی همچون نقشه گسترش زوال و میزان زیست‌توده از دست رفته درختان در نتیجه زوال نیاز است. هدف از مطالعه حاضر، برآورد میزان زیست‌توده روی زمین در درختان خشکیده بلوط در نتیجه زوال جنگل‌های زاگرس است که در جنگل‌های منطقه دادآباد استان لرستان انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این مطالعه در جنگل‌های دادآباد واقع در جنوب غربی خرم‌آباد در استان لرستان انجام شد. برای این منظور تعداد 40 پایه از درختان خشکیده به صورت تصادفی انتخاب و پارامترهای بیومتریک همچون قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سینه، ارتفاع و قطر تاج آن ها اندازه‌گیری ‌شد. اجزای مختلف درخت به تفکیک، خشک و توزین گردیدند. با استفاده از تحلیل رگرسیونی، زیست توده اندام‌های مختلف در مقابل متغیر‌های مستقل قطر در ارتفاع برابر زانو، قطر در ارتفاع برابر سینه، ارتفاع و قطر تاج، مدل سازی شد. در نهایت در سطح 32 هکتار از عرصه مورد نظر آماربرداری به صورت صددرصد انجام گرفت که مشخصه های مختلف تمام درختان بلوط ایرانی برداشت شد. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که روابطی قوی برای برآورد میزان زیست توده درختان بلوط ایرانی قابل ایجاد است. نتیجه برازش مدل های خطی و غیر خطی برای برآورد زیست توده این گونه درختی نشان داد که در صورت استفاده از قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغیر مستقل، مدل مناسب تر، مدل توانی با ضریب تبیین 0/857 بود. همچنین نتایج روایی مدل یا مقدار درصدی خطای جذر میانگین مربعات (rmse%) برای معادله بدست آمده،  9/082 درصد بود. مجموع زیست توده در منطقه مورد مطالعه 389/994 تن بوده که 39/54% آن یعنی 154/226 تن از زیست توده سطح منطقه براساس زوال از بین رفته است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در مقایسه بین مدل های رگرسیونی خطی و غیرخطی، بهترین مدل برای برآورد زیست توده این گونه، مدل توانی بر مبنای قطر متوسط تاج با 0/857=r^2 بود. به طور کلی استفاده از قطر متوسط تاج به عنوان متغیر برآوردکننده برای گونه بلوط ایرانی، می تواند برآورد بهتر و مناسبتری از زیست توده این درختان را نشان دهد.

estimation of biomass and its reduction in forests affected by decline in dadabad region, lorestan province

introduction and objective: the forests of zagros, as the most extensive and at the same time as the most damaged forests of the country, have been affected by the extensive decline of oak trees in recent years, and in this sense, they are in a critical conditions. decline of oak trees is described as a wide and complex phenomenon that causes a decrease in growth and physiological weakness followed by the attack of pathogenic agents. as sustainability of these forests is now facing a serious problem, proper management strategies are required to deal with the decline phenomenon, before these valuable ecosystems are completely destroyed. the implementation of such strategies necessitates collecting basic information, including map of the decline distribution and the extent of the lost biomass of trees as a result of decay. the purpose of this study is to estimate the amount of biomass on the above-ground in dead oak trees as a result of the decline of zagros forests, which was carried out in the forests of dadabad region of lorestan province. material and methods: the present study was conducted in dadabad forests located in the southwest of khorramabad, lorestan, iran. to achieve this purpose, 40 dried trees were randomly selected and biometric parameters including diameter at knee height, diameter at breast height, as well as height and crown diameter were measured. different parts of the tree were fragmented, dried, and weighed. using regression analysis, the biomass of different parts was modeled against the independent variables of diameter at knee height, diameter at breast height, crown height, and diameter. finally, at the area of 32 hectares of the forest stand, a 100% inventory was conducted, and different characteristics of all iranian oak trees were measured. results: the results of the research declared that strong relationships can be established to estimate the biomass of iranian oak trees. the result of fitting linear and non-linear models to estimate the biomass of this tree species showed that if the average diameter of the tree crown was used as an independent variable, the more suitable model was the power model with an explanation coefficient of 0.857. also, the validity results of the model or the value of rmse% for the obtained equation was 9.082%. the total biomass in the study area was 389.994 tons, of which 39.54%, i.e. 154.226 tons, of the area’s biomass was lost under decline phenomenon. conclusion: the results indicated that in the comparison between linear and non-linear regression models, the best model for estimating the biomass of this species was the power model based on the average diameter of the crown with r2=0.857. in general, using the average diameter of the crown as an estimator variable for the iranian oak species can suggest a better and more appropriate assessment of the above-ground biomass of these trees.