ارزیابی کارکردهای بوم سازگان جنگلی با بهره گیری از روش های تلفیقی تصمیم گیری چند معیاره (استان مازندران، بوم سازگان جنگلی شیاده و دیوا)

مقدمه و هدف: در میان بوم سازگان های متنوع در روی خشکی های زمین، بوم سازگان جنگل با میزبانی مجموعه ای از فرآیندهای پیچیده اکولوژیکی باعث شکل گیری و جریان مستمر کارکردها و خدماتی می شوند که به اشکال مستقیم و غیرمستقیم در حیات اقتصادی و یا معاش انسانی نقش آفرین هستند، که حفظ و نگهداری آن باید هدف اساسی فعالیت های انسان قرار گیرد.کارکردهای بوم سازگان جنگل بر اساس متداولترین و جامعترین طبقه بندی کالاها و خدمات بوم سازگان به چهار طبقه کارکرد تنظیمی، کارکرد اطلاعاتی، کارکرد تولیدی و کارکرد زیستگاهی تقسیم می شوند. این کارکردها و خدمات رایگان نیستند و ارزش و بهای اقتصادی نهفته ای دارند. در صورتیکه این خدمات رایگان تلقی شوند بوم سازگان جنگلی مورد بهره برداری بی رویه قرارمی گیرند.مواد و روش‌ها: بوم سازگان جنگل بعنوان یک منبع طبیعی ارزشمند، کارکردها و خدمات مختلفی را برای بشر فراهم می کند که بررسی نقش و اهمیت آنها از اهداف این پژوهش است. به منظور نیل به این هدف تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره شامل تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی (swara) به منظور محاسبه وزن کارکردهای بوم سازگان جنگل، مدل مجموع ساده وزین (saw )، ارزیابی نسبت جمعی (aras) و تکنیک ترجیحات بر اساس مشابهت به راه حل ایده‌آل (topsis) برای اولویت بندی کارکردها استفاده شده است. در این مطالعه داده های پژوهش به صورت پیمایش میدانی، نمونه گیری تصادفی و با تکمیل پرسشنامه توسط 150 خانوار بومی حاشیه بوم سازگان جنگلی شیاده و دیوا در شهرستان بابل استان مازندران استخراج گردید تا نمایان شود کدام یک از کارکردهای بوم سازگان جنگلی شامل کارکردهای تنظیمی، زیستگاهی، تولیدی و اطلاعاتی دارای اهمیت بیشتری برای جوامع بومی منطقه می باشد.یافته‌ها: تجزیه و تحلیل یافته های وزن دهی کارکردهای بوم سازگان جنگلی شیاده و دیوا با استفاده از تکنیک swara نشان داد که کارکردهای تنظیمی، اطلاعاتی، زیستگاهی و تولیدی به ترتیب با کسب وزن ه ای 0/4623، 0/2211، 0/1685 و 0/1481 بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری:براساس نتایج بدست آمده از اولویت بندی کارکردهای بوم سازگان جنگلی منطقه با مدل های saw ،  arasو topsis کارکردهای تنظیمی و اطلاعاتی در اولویت بالاتری نسبت به سایر کارکردها قرار گرفتند. پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت حفظ جنگل های این منطقه برنامه ریزی مناسب تر و تحقیقات بیشتر  توسط سازمان های ذیربط جهت حفاظت بوم سازگان جنگلی آن صورت پذیرد.

Evaluation of Forest Ecosystem Functions using Integrated Methods of Multi-Criteria Decision Making (Case Study: Mazandaran Provence, Shiadeh and Diva Forest Ecosystem)

Extended AbstractIntroduction and Objective: Among the diverse ecosystems on land, the forest ecosystem by hosting a series of complex ecological processes causes the formation and continuous flow of functions and services that directly and indirectly play a role in economic life or human livelihood. They are wonderful, and its maintenance should be the main goal of human activities. Based on the most common and comprehensive classification of ecosystem goods and services, forest ecosystem functions are divided into four categories: regulatory function, information function, production function, and habitat function. These functions and services are not free and have hidden economic value. If these services are considered free, the forest ecosystem will be harvested a lot.Material and Methods: Forest ecosystem as a valuable natural resource provides various functions and services for humans that their role and importance is one of the objectives of this study. In order to achieve this goal, the multicriteria decision making techniques such as SWARA has been used to calculate the weight of forest ecosystem functions, SAW, ARAS and TOPSIS techniques to prioritize the functions. In this study, research data were extracted by field survey, random sampling and by completing a questionnaire by 150 native households on the edge of Shiadeh and Diva forest ecosystem in Babol city of Mazandaran provence for showing which of the functions of the forest ecosystem including regulatory, Habitat, production and information functions are more important for the indigenous communities of the region.Results: Analysis of weighting findings of Shiadeh and Diva forest ecosystem functions by SWARA technique showed that regulatory, information, habitat and production functions with the weights of 0.4623, 0.2211, 0.685 and 0.1481 have taken the most weight respectively. Conclusion: Based on the results obtained from prioritizing of the region forest ecosystem functions with SAW, ARAS and TOPSIS models, regulatory and information functions were given a higher priority than other functions. It is suggested that due to the importance of preserving the forests of this region, more appropriate planning and further research should be done by the relevant organizations to protect the forest ecosystem of the region.