تنوع گونه ای و عملکردی مناطق گلازنی شده و کمتر دست خورده در جنگل های زاگرس شمالی

مقدمه و هدف: تنوع زیستی به عنوان یک شاخص مهم در بررسی سلامت و پایداری اکوسیستم های طبیعی مورد توجه است. این پژوهش با هدف بررسی تنوع گونه ای و عملکردی پوشش علفی در جنگل های زاگرس شمالی انجام گرفت. مواد و روش ها: جهت انجام این تحقیق، 32 قطعه نمونه از مناطق کمتر دست خورده و 30 قطعه نمونه از مناطق گلازنی شده در جنگلهای شهرستان بانه در اندازه ی 300 مترمربعی با استفاده از روش «سطح حداقل» برداشت شد. برخی از ویژگی‌های عملکردی گیاهان شامل وزن خشک برگ، سطح ویژه برگ، فرم زیستی، کورولوژی، ارتفاع کل گیاه و سیستم ریشه ای مورد بررسی قرار گرفت. از مرکز و چهار گوشه قطعات نمونه در عمق صفر تا 10 سانتی‌متر نمونه های خاک برداشت و خصوصیات شیمیایی و فیزیکی آنها بررسی شد. در آنالیز انتخاب رو به جلو، چهار متغیر محیطی از قبیل مقدار پتاسیم، درصد شن، درصد بیرون زدگی سنگی و جهت جغرافیایی انتخاب شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که دو گروه قبرستان و گلاجار، بر اساس ترکیب گونه‌ای به خوبی از همدیگر قابل تفکیک هستند. ارزیابی تاثیر متغیرهای محیطی و خاک بر شاخص تنوع گونه‌ای و تنوع عملکردی بر اساس آنالیز گرادیان مستقیم (rda)، نشان داد که یکنواختی عملکردی با شاخص برآورد یکنواختی تفاوت چشمگیری دارد. نتایج رسته‌بندی متمایز بودن گلاجار و مناطق کمتر دست خورده رابه عنوان دو گروه مجزا به خوبی نشان داد. مقدار پتاسیم خاک و درصد شن در گلاجارها کمتر ولی میزان بیرون زدگی سنگ بستر بیشتر بود.نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که تراکم، تنوع گونه ای و عملکردی پوشش گیاهی در گلاجار ها نسبت به  مناطق کمتر دست خورده کمتر بوده است. با توجه به اینکه در مناطق گلازنی شده تنوع گونه ای کمتر از مناطق کمتر دست خورده است پیشنهاد می شود جنگل های کمتر دست خورده به عنوان یک الگوی مدیریتی مد نظر قرار بگیرند.

Species and Functional Diversity of Pollarded (Galajar) and Less Disturbed Area in the Northern Zagros Forests

Extended AbstractIntroduction and Objective: Biodiversity is considered as an important indicator in the study of health and sustainability of natural ecosystems. This investigation was aimed to study of species and functional diversity of grass cover in the north Zagross forests. Materials and Methods:  32 sample plots with an area of 300 square meters were taken from less disturbed areas and as well as 30 sample plots in the pollarded (Galajar) areas using the minimal area. Some functional characteristics of plants including leaf dry weight, specific leaf area, plant life form, chorology, total plant height and root system were studied. In order to study of chemical and physical properties of soil the soil samples were taken at a depth of 010 cm from the center and four corners of the plots as well as. Four environmental variables including potassium content, sand percentage, rock protrusion percentage and geographical direction were selected by forward selection analysisResults: The results showed that the two groups of Cemetery and Galajar area are well distinguished from each other based on species composition. Evaluation of the effect of environmental and soil variables on the species and functional diversity based on Redundancy analysis (RDA), showed that functional homogeneity is significantly different from the homogeneity estimation index. The classification results showed the distinctiveness of Galajar and less disturbed areas as two separate groups. Soil potassium content and sand percentage were lower in Galajar while bedrock protrusion was higher. Conclusion: In General, it can be said that the density, species and functional diversity of vegetation in Galajar were lower than less disturbed areas. According to the fact that species diversity is less in the Pollarded area(Galajar) than less disturbed areas, it is suggested that less disturbed forests be considered as a management model.