تحول میراث‌ ساختاری خشک‌دار در فرآیند پویایی توده‌های خالص راش شرقی (fagus orientalis lipsky) (پژوهش موردی: جنگل خیرود نوشهر)

مقدمه و هدف: خشک‌دارها از مولفه‌های میراث‌های ساختاری توده‌های جنگلی طبیعی هستند که در شناخت مراحل تحولی نقش مهمی دارند. توجه مطالعه حاضر بر روی کمی‌سازی وضعیت خشک‌دارها در توده‌های راش شرقی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم ساختاری در فرآیندهای پویایی و تحولی در جنگل‌های شمال ایران است.مواد و روش‌ها: برای انجام بررسی وضعیت خشک‌دارها به عنوان یکی از اجزای ساختاری در تعیین مراحل پویایی این پژوهش در قطعه 326 بخش گرازبن که به عنوان پارسل شاهد است مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 25 قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب شد و خشک‌دارهای موجود در آنها به روش آماربرداری صد در صد مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. در این بررسی خشک‌دارهای سرپا با قطر بیشتر از 7/5 سانتی متر که به صورت سر پا خشک شده یا تنه های با ارتفاع بیشتر از 1/3 متر داشتند، بررسی شدند.  بررسی معنی‌داری پس از نرمال‌سازی با آزمون کولموگروفاسمیرنوف،  با استفاده از آزمون anova  برای صفاتی از قبیل ارتفاع خشک‌دارها، ارتفاع خشک‌دارهای سرپا، طول خشک‌دارهای افتاده، تعداد خشک‌دار در طبقات قطری و شکل ظاهری انجام شد. یافته‌ها:  فراوانی خشک‌دارهای گونه راش در مراحل تحولی آشفتگی و ایجاد میراث، پیش جنگل، بسته شدن تاج پوشش، جنگل بالغ و جنگل کهن‌سال به‌ترتیب 2/%23، 85/%16، 6/%7، 6/%16 و 35/8 % است. بیشترین حجم خشک‌دارها مربوط به مرحله آشفتگی و ایجاد میراث و کمترین آن مربوط به بسته شدن تاج پوشش می‌باشد (به‌ترتیب 162/75 و 7/45 مترمکعب). همچنین، بیشترین میانگین حجم خشک‌دارها در درجه‌های پوسیدگی 1، 2، 3 و 4 به‌ترتیب 69/35، 60/08، 25 و 17/9 مترمکعب مربوط به مراحل تحولی آشفتگی و ایجاد میراث، آشفتگی و ایجاد میراث، کهن‌سال و کهن‌سال می‌باشد. نتایج آزمون‌های معنی‌داری نشان دهنده معنی‌دار بودن اختلاف میانگین‌ها در عوامل حجم خشک‌دارها، حجم سرپا و افتاده‌ی آن‌ها و شکل خشک‌دارها از نظر ظاهری است.نتیجه‌گیری: از نظر کاربردی با آگاهی از مقدار خشک‌دارها در هر مرحله تحولی و موارد مربوط به آن دیدگاه‌هایی به‌منظور مدیریت بهینه بوم‌سازگان‌های جنگلی و دخالت‌های مدیریتی از قبیل نحوه عملیات جنگل‌شناسی، بهره‌برداری و بازرویی جنگل فراهم می‌گردد.

Development of the Dead Trees Structural Legacy in the Dynamics Process of Pure Beech (Fagus orientalis Lipsky) Stands (Case study: Gorazbon District of Kheyrud Forest)

Extended Abstract Introduction and Objective: Deadwoods are the structural legacies components of natural stands that play a drastic function in understanding the developmental stages.Material and Methods: Therefore, the attending study emphasizes quantifying the deadwood statues in determining various dynamic steps in the forests of northern Iran. Compartment 326 was considered the Gorazbon district in the Kheyrud forest for this point. The 25 onehectare sample plots were selected and their deadwood by the 100% sampling method. Standing deadwood (snag) with a diameter of more than 7.5 cm, which dried as a stem or trunk with a height of more than 1.3 m, was measured. The significance was assessed after the KolmogorovSmirnov normalization test through the ANOVA test for traits such as dead trees ’ height, standing deadwood size, length of fallen deadwood, their frequency in diameter classes, and appearance.   Results: The mean abundance of beeches deadwood per hectare in the disturbance and legacy creation, preforest, canopy closure, mature forest, and old forest developmental stages are 23.2%, 16.85%, 7.6%, 16.6%, and 35.8%, respectively. The highest deadwood volume is related to the disturbance and legacy creation stage, and the least includes the canopy closure (162.75 and 7.45 m3. ha1, respectively). Furthermore, the maximum mean deadwood volume in decay classifications 1, 2, 3, and 4 includes 69.35 m3. ha1 for disturbance and legacy creation, 60.08 m3. ha1 on disturbance and legacy creation, 25 m3. ha1 on the oldgrowth, and 17.9 m3. ha1 for oldgrowth, respectively. The ANOVA results revealed that the mean differences are significant in factors such as deadwood, their standing type (snag), falling type volume, and their appearance. Conclusion: The deadwood frequency understanding at each development stage and perspectives provided optimal management of forest ecosystems and appropriate management interventions such as silviculture treatment, forest harvesting, and forest restoration.