تاثیر نوع پوشش گیاهی و ویژگی های شیمیایی خاک بر میزان کربن آلی در خاک عرصه های پخش سیلاب ایستگاه کوثر

مقدمه و هدف: افزایش کربن آلی خاک نه تنها، باعث ترسیب کربن جوی می شود بلکه اغلب، فرایندها و ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک را بهبود می بخشد. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر نوع پوشش گیاهی و ویژگی های شیمیایی خاک بر میزان کربن آلی خاک در سال‌ 1398 در عرصه های پخش سیلاب ایستگاه کوثر واقع در دشت گربایگان فسا (استان فارس) انجام شد. پخش سیلاب برای تغذیه ی آبخوان ها از سال 1361 در پهنه ای به وسعت 2034 هکتار در این دشت اجرا شده است.مواد و روش ها: کاربری های مورد بررسی عبارت بودند از: جنگل دست کاشت آکاسیا (acacia salicina lindl.)، جنگل دست کاشت اوکالیپتوس (eucalyptus camaldulensis dehnh.)، مرتع دست کاشت آتریپلکس [atriplex lentiformis (torr.) (wats.)] و مرتع طبیعی که همگی از طریق پخش سیلاب آبیاری می شوند. با نمونه برداری مرکب در سه تکرار از خاک زیر پوشش کاربری های مختلف (عمق 30-0 سانتی متر)، 13 ویژگی شامل: اسیدیته ی گل اشباع (ph)، قابلیت هدایت الکتریکی عصاره ی اشباع (ece)، کربنات کلسیم، درصد کربن آلی، درصد نیتروژن کل، نسبت c/n، فسفر و پتاسیم قابل جذب، سدیم، کلسیم و منیزیم عصاره ی اشباع، کلسیم+منیزیم و نسبت جذب سدیم (sar)، اندازه گیری و محاسبه شدند. پس از اطمینان از نرمال بودن داده ها به وسیله ی آزمون کولموگروفاسمیرنوف، داده های به دست آمده در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی، تجزیه و تحلیل شده و میانگین ها با آزمون توکی در سطح پنج درصد مقایسه شدند.یافته ها: نتایج تحلیل واریانس داده ها نشان داد که از میان متغیر های بررسی شده، تاثیر تیمار (نوع پوشش گیاهی) بر تمام ویژگی ها (به جز sar) در سطح یک و پنج درصد معنی دار شده است. برای ارائه ی مدل، از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد متغیرهای نسبت c/n، نیتروژن کل و ece، بر میزان کربن آلی خاک موثر هستند و 99/7 درصد از تغییرات آن را توجیه می کنند. با توجه به ضرایب استاندارد شده در معادله ی رگرسیون، به ازای افزایش هر واحد نسبتc/n ، مقدار 0/939 واحد و به ازای هر واحد نیتروژن کل، مقدار 0/338 واحد و با افزایش هر واحد ec، مقدار 0/109 واحد به میزان کربن آلی افزوده می شود. نتیجه گیری: در مجموع، شناخت عوامل موثر بر ذخیره ی کربن آلی در خاک، می تواند باعث ارائه ی راهکارهای مدیریتی مناسب برای افزایش میزان کربن آلی و توسعه ی ظرفیت ذخیره ی کربن در خاک شده، حاصل خیزی خاک را بهبود بخشیده و اثرات منفی تغییر اقلیم را تا حد زیادی کاهش دهد.

Effect of Vegetation Type and Soil Chemical Properties on the Organic Carbon Content in the Soil of Flood Spreading Fields of Kowsar Station

Extended AbstractIntroduction and Objective: Enhancing the soil organic carbon (SOC), not only sequesters the atmospheric CO2, but also often improves the processes and soil physical, chemical and biological properties. This investigation with the aim of evaluating vegetation cover and soil chemical properties on SOC was carried out in 2019 in the flood spreading fields of Kowsar station located in GarehBygone Plain (Fasa, Fars Province). Flood spreading for feeding aquifers has been carried out since 1982 in an area of 2034 ha in this plain.Material and Methods: Land uses included Acaci (Acacia salicina Lindl), Eucalyptus (Eucalyptus camaldulensis Dehnh), Atriplex ([Atriplex lentiformis (Torr.) (Wats.)]) Plantation and natural rangeland, all of which are irrigated by flood spreading. By sampling of soils (depth 030 cm) in three replications in mentioned land uses, 13 characteristics: pH, ECe, CaCO3, SOC, TN, C/N, P, K, Na, Ca, Mg, Ca+Mg, SAR were measured and determined. After confirming the normality of the data by KolmogorovSmirnov test, the obtained data were analyzed in a randomized complete block design (RCBD) and the means were compared with Tukey test at p<0.05. Results: The analysis of variance showed that the effect of treatment (vegetation cover) on the all studied variables, except SAR was significant at p<0.01 and p<0.05. Stepwise regression method was used to present the model. The results showed that C/N, TN, and ECe affect the amount of SOC and explain 99.7% of the changes in SOC. According to the standardized coefficients in the regression equation, for each unit increase of C/N ratio, the value of 0.939 units and for each unit of TN, the value of 0.338 units and with the increase of each EC unit, the value of 0.109 units is added to the SOC. Conclusion: In general, recognizing the factors affecting the organic carbon storage in the soil, can provide appropriate management strategies to increase the organic carbon content and develop carbon storage capacity in the soil, improve soil fertility and mitigate the negative effects of climate change to a great extent.