تاثیر رقابت بر برخی ویژگیهای ساختاری درختان بلوط ایرانی (quercus brantii lindl var.persica) در جنگل زاگرس مرکزی (پژوهش موردی: هشتاد پهلو-لرستان)

مقدمه و هدف : رویش درختان جنگلی تحت کنترل مولفه‌های مختلفی است. یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده ساختار و ترکیب جنگل رقابت بین درختان بوده و رقابت روابط پیچیده ای را شامل می شود که به الگوی پراکنش درختان، وجود منابع و راندمان به کارگیری منابع بستگی دارد. بنابراین آگاهی از فرایندهای رقابت درختان ازنظر بوم شناختی و اقتصادی حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر تعیین همبستگی شاخص رقابت با برخی ویژگی های ساختاری درختان بلوط ایرانی (quercus brantii lindl var.persica) در منطقه هشتاد پهلو خرم‌آباد (لرستان) بود. مواد و روش ها: درختان سالم بلوط دانه‌زاد (30 درخت) در دامنه های مختلف به روش تصادفی انتخاب شدند. برخی ویژگی های درختان بلوط ایرانی شامل ارتفاع، قطر برابرسینه و قطر تاج درختان اندازه گیری شد. در زیر تاج آن‌ها در دو جهت (شمالی جنوبی) به فاصله یک متر از تنه درختان نمونه برداری از ریشه های مویین (60 نمونه) در عمق 30-0 سانتی متری انجام شد. یافته ها: نتیجه تجزیه واریانس نشان داد که بین مقدار شاخص رقابت برای گونه بلوط ایرانی در دامنه های مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (0/000=sig.) به‌طوری‌که بیشترین مقدار میانگین این شاخص مربوط به دامنه شمالی بود. برای مقدار شاخص رقابت در طبقه قطری اختلاف معنی دار و در طبقه ارتفاعی درختان عدم اختلاف معنی دار مشاهده شد. با افزایش قطر تاج و قطربرابرسینه، میانگین شاخص رقابت درختان بلوط افزایش و با کاهش نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه مقدار شاخص کاهش‌ یافت . اختلاف معنی دار برای درختان بلوط ازنظر قطر تاج، قطر برابرسینه، نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه در دامنه های مختلف مشاهده شد. ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص رقابت و کربن زی‌توده ریشه های مویین درختان بلوط ایرانی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد.نتیجه گیری: تفاوت شاخص رقابت در دامنه قطری مختلف درختان بلوط ایرانی بیانگر اهمیت و نقش این مشخصه مهم در برآورد آن و همچنین اختلاف توان رقابتی درختان در مراحل مختلف توسعه توده جنگلی است. به طور کلی درختان نورپسند و دانه زاد بلوط ایرانی با توجه به شرایط رویشگاهی ازنظر توان رقابتی و برخی ویژگی های ساختاری در دامنه های مختلف باهم تفاوت دارند که این ویژگی های مهم درعملیات جنگل شناسی بایستی مورد توجه مدیریت جنگل قرار گیرد.

The Influence of Competition on some Structural Features of Persian Oak (Quercus brantii Lindl var.persica) Trees in Zagros Forest (Case study:Hashtad- Pahlu,Lorestan)

TExtended Abstract Introduction and Objectives: The growth of forest trees is controlled by various components. One of the main factors determining the structure and composition of the forest is the competition between the trees and competition involves complex relationships that depend on the pattern of tree distribution, the availability of resources, and the efficiency of resource utilization. Therefore, knowledge of tree competition mechanisms is ecologically and economically important. The purpose of this study was to determine the correlation between competition index and some characteristics of Persian oak (Quercus brantii Lindl var.persica) in HashtadPahlu, Khorramabad. Material and Methods: A total of 30 Oak trees were selected randomly in different aspects. Height, DBH and crown diameter were measured. Beneath their crown in two aspects (northsouth) at a distance of one meter from trunk, fine roots sampling (60 samples) was performed at 030 cm depth. Results: The result of analysis of variance showed that there was a significant difference between the value of competition index for Iranian oak species in different ranges (Sig = 0.000) so that the highest average value of this index was related to the northern exposition. Significant difference was observed for competition index in diameter class but no difference in height class. With increasing crown diameter, DBH and decreasing height/DBH ratio as well as crown diameter / DBH, competition index values ​​increased and decreased respectively. Correlation showed that with increasing crown diameter and DBH, competition index value increased and with decreasing height / DBH ratio as well as crown diameter / DBH index value decreased. Results revealed the significant differences for trees in terms of crown diameter, DBH, height / DBH ratio and crown diameter/DBH ratio in aspects. Pearson correlation coefficients showed that there was a significant negative correlation between competition index and carbon biomass of Persian oak fine roots.Conclusion: The difference between the competition index in the height and diameter classes of Persian oak trees indicates the importance and role of these two important characteristics in estimating it and also the difference in the competitiveness of trees in different stages of forest stand development. The results showed that lightdemanding Oak trees based on various site conditions differ in terms of competitiveness and some characteristics in different positions.