ارزیابی خشکیدگی جنگل های بلوط در واحدهای فیزیوگرافی و کاربری اراضی در استان ایلام با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8

مقدمه و هدف: یکی از راه های بررسی مسائل و مشکلات مربوط به جنگل ها، بررسی تغییرات آن طی سال های مختلف و دسترسی به اطلاعات دقیق آن ها، استفاده از فن آوری سنجش از دور و داده های ماهواره ای است. استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی نیز به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مناسب برای تجزیه و تحلیل میزان، موقعیت تخریب و عاملی کمکی برای تشخیص علت و عوامل آن در چاره اندیشی پدیده تخریب جنگل ها است. تحقیقات نشان می دهد بین سال های 1990 تا 2000، به طور متوسط 6/8 هکتار از سطح جنگل های استان ایلام کاهش یافته است. از طرفی گستردگی پدیده خشکیدگی های درختی بلوط و تخریب مناطق جنگلی به دنبال وقوع خشکسالی های شدید و تغییرات کاربری اراضی به ویژه ساخت و سازهایی که درعرصه های جنگلی انجام شده است، شدت یافته است. لذا این تحقیق با هدف بررسی پراکنش خشکیدگی درختان بلوط با عوامل فیزیوگرافی و همچنین تغییر کاربری اراضی مناطق جنگلی زاگرس در محدوده استان ایلام انجام گرفت.مواد و روش ها: در اجرای این تحقیق ابتدا مدل رقومی ارتفاعی استان بر اساس نقشه های توپوگرافی تهیه، سپس بر اساس این مدل، لایه های اطلاعاتی کلاس شیب، جهت های جغرافیایی و طبقات ارتفاعی استخراج گردید. به منظور تهیه لایه موقعیت خشکیدگی درختان بلوط علاوه بر پردازش تصاویر ماهواره ای، موقعیت مکانی درختان خشکیده بلوط به تعداد 100 نقطه در سطح استان برداشت شد. جهت اطمینان از صحت نقشه‌های به‌دست‌آمده، از روش ارزیابی دقت که بر مبنای مقایسه نقشه استخراج ‌شده از داده‌های ماهواره‌ای با اطلاعات واقعیت زمینی مانند برداشت‌ها و بازدیدهای صحرایی، نقشه‌های موجود و دانش کارشناسی مفسر استوار است، استفاده شد. در ادامه نقشه موقعیت پراکنش توده های خشکیده با کلاس های شیب، جهت های جغرافیایی، طبقات ارتفاعی و کاربری اراضی، همپوشانی و تلفیق گردید. سپس فراوانی درختان خشکیده در واحدهای لایه های یاد شده محاسبه و بر حسب درصد ارائه شد.یافته ها: براساس واحدهای فیزیوگرافی منطقه، بیشترین میزان توده های خشکیده مربوط به طبقه ارتفاعی1200 تا 1600 متر، کلاس شیب 0 تا 15 درصد و جهت جغرافیایی جنوب غربی است. کمترین آن ها در طبقه ارتفاعی کمتر از 400 و بیشتر از 2400 متر، کلاس شیب بیشتر از 30 درصد و جهت های جغرافیایی شمال شرقی و جنوب شرقی می باشد. بیشترین فراوانی خشکیدگی درختان بلوط در استان ایلام به ترتیب در طبقه بندی مناطق جنگلی مربوط به طبقه تنک 42 درصد، متوسط 39 درصد و مناطق جنگلی متراکم 5 درصد قرار دارد.نتیجه گیری: به طور کلی می توان بیان نمود که عوامل فیزیوگرافی (شیب، جهت های جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) و همچنین تغییرات کاربری اراضی به شکل های مختلف و شدت و ضعف های متفاوت می تواند در تخریب جتگل های زاگرس و به ویژه در محدوده استان ایلام موثر باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، درختان خشکیده بلوط در واحدهای فیزیوگرافی پراکنش متفاوتی دارند. در مطالعه این پراکنش، استفاده از تصاویر ماهواره ای به ویژه در بررسی مناطق جنگلی چه از نظر پدیده خشکیدگی درختان بلوط و چه از نظر تخریب اراضی جنگلی به دلیل تغییرات کاربری و یا سایر عوامل طبیعی، کاربردهای زیادی دارد.

Evaluation of Oak Forest Drying in Physiographic and Landuse Units Ilam Province using Landsat Satellite Images 8

Introduction and objective: One way to study the problems of forests, to study its changes over the years and access to accurate information, is to use remote sensing technology and satellite data. The use of GIS as one of the most important tools for analyzing the extent, location of degradation and auxiliary factor to identify the cause and factors in the solution of the phenomenon of deforestation. Research shows that between 1990 and 2000, an average of 6.8 hectares of forest area in Ilam province decreased. On the other hand, the phenomenon of oak tree droughts and deforestation has intensified due to severe droughts and land use changes, especially constructions that have been done in forest areas. Therefore, this study was conducted to investigate the distribution of oak tree drought with physiographic factors and also land use change in Zagros forest areas in Ilam province.Materials and methods: In conducting this research, first the digital elevation model of the province was prepared based on topographic maps, then based on this model, information layers of slope class, geographical directions and elevation classes were extracted. In order to prepare the oak tree drought site location layer, in addition to processing satellite images, the location of oak tree drought trees was collected at 100 points in the province. To ensure the accuracy of the obtained maps, the accuracy assessment method was used, which is based on comparing the map extracted from satellite data with ground reality information such as field perceptions and visits, existing maps and the expert knowledge of the interpreter. In the following, the location map of the distribution of dry masses was overlapped and integrated with slope classes, geographical directions, altitude classes and land use. Then the frequency of dead trees in the units of the mentioned layers was calculated and presented as a percentage.Results: According to the physiographic units of the region, the highest amount of dry masses is related to the altitude of 1200 to 1600 meters, slope class of 0 to 15% and the geographical direction of the southwest. The lowest of them are in the altitude floor less than 400 and more than 2400 meters, the slope class is more than 30% and the geographical directions are northeast and southeast. The highest frequency of oak tree drying in Ilam province is in the classification of forest areas related to thin class 42%, medium 39% and dense forest areas 5%, respectively.Conclusion: In general, it can be stated that physiographic factors (slope, geographical directions and altitude) as well as land use changes in different forms and different intensities and weaknesses can contribute to the destruction of temples. Zagros and especially in the area of ​​Ilam province to be effective. Based on the obtained results, dried oak trees have different distribution in physiographic units. In the study of this distribution, the use of satellite images, especially in the study of forest areas, both in terms of the phenomenon of oak tree drying and in terms of deforestation due to land use changes or other natural factors, has many applications.