تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگی های خاک در تیپ های جنگلی زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل های استان لرستان)

گونه های درختی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگی های خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخۀ کربن و آزاد سازی عناصر غذایی خاک دارند. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگی های خاک در تیپ های جنگلی زاگرس میانی، جنگل های استان لرستان، در ارتباط با گونه های درختی غالب منطقه می پردازد. در مطالعه حاضر برخی از ویژگی های زیستی درختان در تیپ های جنگلی بلوط ایرانی، دارمازو و گلابی وحشی با استفاده از 24 قطعه نمونه 500 متر مربعی تصادفی (25 ×20 متر) اندازه گیری شد. همچنین خاک زیراشکوب تیپ های مورد مطالعه با استفاده از 48 نمونه ترکیبی از عمق های 10-0 و 30-10 سانتی متری برداشت شد. پس از اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه، مقایسه آماری میانگین متغیرهای جنگل شناسی، خاکی و ترسیب کربن در تیپ‌های جنگلی با استفاده از آنالیز واریانس یک‌طرفه انجام گرفت. نتایج نشان داد که تیپ های جنگلی مورد مطالعه بدون اختلاف معنی دار در مقادیر درصد تاج پوشش، دارای اختلاف معنی داری در پارامترهای ارتفاع تاج پوشش و تراکم بودند. تیپ های جنگلی ضمن اختلاف معنی دار در مقادیر ترسیب کربن، بافت، نیتروژن، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، پتاسیم، ph و رطوبت اشباع عمق اول، فاقد اختلاف در مقادیر آهک، هدایت الکتریکی، کلسیم، وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اشباع عمق دوم بودند. بدین معنی که بیشترین میزان رس، سیلت و ph خاک در تیپ های جنگلی گلابی وحشی و بلوط دارمازو و بیشترین مقادیر ترسیب کربن، شن، پتاسیم، نیتروژن، کربن آلی و رطوبت اشباع عمق اول در خاک جنگلی بلوط ایرانی مشاهده شد. در این رابطه ارتفاع تاج پوشش مهمترین متغیری بود که با ترسیب کربن، نیتروژن، کربن آلی، پتاسیم، ph و رطوبت اشباع خاک همبستگی نشان داد. به طور کلی نتایج نشان می دهد که تغییرات ترسیب کربن و عناصر غذایی خاک در تیپ های جنگلی مورد مطالعه بیشتر تحت تاثیر نوع تیپ جنگلی و ارتفاع تاج پوشش قرار می گیرد. لذا پیشنهاد می شود در مطالعات سنجش از دور جهت برآورد ترسیب کربن خاک جنگل های زاگرس از داده های لیدار که قابلیت اندازه گیری ارتفاع تاج پوشش را دارند استفاده شود.

Changes in Carbon Sequestration and some Edaphic Traits in Forest Types of CEntral Zagros (Case Study: The forests of Lorestan Province)

Tree species through litter fall have the most important effect on soil properties and play a fundamental role in the carbon cycle and nutrient release. This study aimed to investigate the corelation between tree species and changes in carbon sequestration and some soil properties in the forest types of central Zagros The tree species features in the Persian oak, Aleppo oak, and Wild pear forest types were measured by 24 plots of 500 m2 (20 ×25 m) and soil properties were determined (at two depths of 010 1030 cm) by 48 combined sample. Data on tree features, soil properties, and carbon sequestration variables were analyzed and compared by oneway ANOVA. Based on the results, unlike crown height and tree density, canopy area showed no significant difference. Significant differences among forest types were also observed in carbon sequestration, soil texture, N, OC, K, pH, and saturated humidity in the 1st sampling depth but the T.N.V, C/N ratio, EC, Ca, bulk density, and saturated humidity showed no significant differences in the 2nd sampling depth. The most values of clay, silt, and pH, were seen in both Wild Pear and Aleppo oak forest types while Persian oak forest type had the most values of carbon sequestration, sand, K, N, OC, and saturated humidity in the 1st sampling depth. The crown height was the most important variable that showed significant correlation with the changes of carbon sequestration, K, pH, and saturated humidity. It is concluded that the changes in carbon sequestration and soil nutrients in Zagros forest types is mostly affected by forest types and crown height. It is suggested that to estimate carbon sequestration by remote sensing in Zagros forest, the Lidar data that able to measure crown height be applied.