بررسی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ممنوعیت بهره برداری چوبی جنگل های شرق استان مازندران

ممنوعیت بهره برداری جنگل یکی از مهمترین چالش ها در مدیریت جنگل های هیرکانی است که دارای پیامدهای مختلفی می باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی، وزن دهی و اولویت بندی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ممنوعیت بهره برداری جنگل (تنفس جنگل) در جنگل های شرق استان مازندران (جنگل های تحت مدیریت حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران، ساری) است. جامعه آماری پژوهش حاضر، گروه 60 نفره از کارشناسان و خبرگان، اعضای هیات علمی متخصص در این زمینه و جوامع روستایی ساکن در حاشیه جنگل های تحت مدیریت بوده است. در این مطالعه جهت شناسایی پیامدهای ممنوعیت بهره برداری جنگل از روش دلفی، محاسبه وزن پیامدها از تکنیک اِنتروپی (entropy) و برای اولویت بندی آنها از تکنیک ترجیحات بر اساس مشابهت به راه حل ایده‌آل (topsis) استفاده شد. تجزیه و تحلیل یافته های این پژوهش با استفاده از تکمیل 55 پرسشنامه دریافتی، شش پیامد مثبت و 17 پیامد منفی را از جنبه های اقتصادی و اجتماعی برای ممنوعیت بهره برداری جنگل شناسایی نمود. نتایج وزن دهی پیامدها نشان داد که در میان پیامدهای مثبت، پیامدهای افزایش ارزش های اقتصادی خدمات محیط زیستی جنگل ها و گرایش به سمت زراعت چوب (جهت تامین نیاز چوبی) به ترتیب با وزن های 0/200573 و 0/200426 و از پیامدهای منفی، افزایش قاچاق چوب 0/059163 و کاهش اشتغال 0/059133 بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند. نتایج اولویت بندی پیامدها نیز نشان داد در میان پیامدهای مثبت و منفی، تغییر مدیریت وابسته به چوب به مدیریت چند منظوره جنگل و افزایش قاچاق چوب اولویت بالاتری را نسبت به سایر پیامدها دارند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد در پیامدهای مثبت، دیدگاه اقتصادی و در پیامدهای منفی، دیدگاه اجتماعی وزن بیشتری را کسب نمودند. لذا پیشنهاد می گردد در اجرای طرح تنفس جنگل، برنامه هایی در راستای نظارت دقیق، مستمر و تخصیص بودجه از سوی دولت جهت افزایش حفاظت جنگل و کاهش قاچاق چوب و ایجاد فرصت های شغلی مد نظر قرار گیرد.

Investigating the Economic and Social Consequences of the Forest Harvesting Prohibition in Mazandaran Province(Case study: Forests Managed of the Department of Natural Resources and Watershed Management of Mazandaran Province (Sari)

Forest harvesting prohibition is one of the most important challenges in the management of Hyrcanian forests that it has diffrent consequences. The purpose of this study is identifing, weighting and prioritizetion the positive and negative consequences of the forest harvesting prohibition from economic and social aspects in forests in the east of Mazandaran province (forests managed of the department of natural resources and watershed of Mazandaran province (Sari). The statistical population of the study consists of a group of 60 people including experts and specialists, faculty members specialized in this field and rural communities living in the margins of managed forests. In the study we used the Delphi method for identifing the consequences of the forest harvesting prohibition, the entropy technique used to calculate the weight of them and the preferences technique based on the similarity to the ideal solution (TOPSIS) used to prioritize them. The analysis of the research findings identified 6 positive and 17 negative consequences from economic and social aspects for the forest harvesting prohibition based on 55 questionnaires received.The results of consequences weighting showed that among the positive consequences, the consequences of increasing the economic values of forest environmental services and the tendency towards wood cultivation with weights 0.200573 and 0.200426 respectivly, and from the negative consequences, increasing wood smuggling 0.05163 and reducing employment 0.0513133 have the most weight. The results of prioritization of consequences showed that among the positive and negative consequences, changing the dependent management of wood to multiple management forest and increasing wood smuggling have the highest priority among other consequences. Also the results showed that in positive consequences, economic perspective and in negative consequences, social perspective gained more weight. Therefore, we are suggested that in order to implement the forest harvesting prohibition plan, programs considered for accurate, continuous monitoring and budget allocation for increaseing forest protection and reduce wood smuggling and create job opportunities by the government.