پراکنش ساختاری توده های آمیخته تحت تاثیر عامل های شکل زمین، شکل دامنه و جهت دامنه در جنگل ارسباران به روش رج بندی (مطالعه موردی: حوزه کلیبرچای وسطی)

ساختار و ترکیب جنگل متاثر از عوامل متعدد بوم شناسی ازجمله فیزیوگرافی منطقه است زیرا این عوامل نقش مهمی در کنترل شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط شامل دسترسی به نور، رطوبت و مواد مغذی خاک دارند. در این مطالعه ارتباط ویژگی های شکل زمین، شکل دامنه و جهت دامنه با ویژگی های ساختاری توده شامل، تراکم، سطح مقطع، تاج پوشش و شاخص ارزش گونه با استفاده از آنالیز تطبیقی قوس گیر و تجزیه افزونگی در جنگل های ارسباران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارتفاع 1600 تا 1850 متر دارای بیشترین مقدار شاخص‌های فیزیوگرافی بود. آنالیز تجزیه افزونگی نشان داد که شاخص شکل دامنه با محور اول رابطه مثبت و شاخص های شکل زمین و جهت دامنه با محور اول رابطه منفی داشتند. همچنین گونه اوری از نظر شاخص ارزش اهمیت، مهم‌ترین گونه منطقه شناخته شد و آنالیز تطبیقی قوس گیر بین قطعه نمونه‌ها و گونه‌ها نشان داد که اوری دارای کمترین فاصله با قطعه نمونه ها و بعد از آن گونه ممرز بود. همچنین بررسی همبستگی شاخص های ساختاری با فیزیوگرافی نشان داد که تراکم توده در هیچ کدام از دامنه‌های ارتفاعی رابطه معنی داری با عوامل فیزیوگرافی نداشت p≤0/05) اما همبستگی تاج پوشش با جهت دامنه در ارتفاع اول و دوم و سطح مقطع با شکل زمین در ارتفاع سوم معنی دار بود (p≤0/05). این پژوهش نشان داد که پراکنش ساختاری درختان در منطقه مورد مطالعه بسیار تحت تاثیر ویژگی‌های فیزیوگرافی است از این رو پیشنهاد می‌شود که اثر سایر عوامل محیطی به ویژه عوامل خاکی و اقلیمی نیز بر ساختار جنگل مورد بررسی قرار گیرند تا از مجموعه این عوامل دربرنامه ریزی های احیای منطقه استفاده شود.

the influence of landform, terrain shape index and aspect slop on the structural distribution of mixed stands in the arasbaran forest by ordination method (case study: kaleybarchay watershed)

the forest structure and stand composition are controlled by several physiographic factors, because these factors play an important role in control the physical and chemical conditions of the environment, including access to light, soil moisture, and nutrients. in this study, the physiographic characteristics indices of the study area including landform index, terrain shape index and aspect slope index and the stand structural characteristics including density, basal area, canopy coverage, and the species important value index using the detrended correspondence analysis and redundancy analysis studied in arasbaran forests. the results showed that the highest altitude range (1600 to 1850 m a.s.l) had the highest amount of physiographic indices value. the redundancy analysis showed that the li index had a positive correlation with the first axis and tsi and as indices had a negative relationship with it. in addition, caucasian oak was the most important species in terms of importance value index. detrended correspondence analysis between species and sampling units showed that caucasian oak had the smallest distance with sample units and followed by hornbeam. correlation analysis of structural characteristics and physiographic factors showed that stand density had no significant relation with physiographic factors (p le;0.05), but the correlation of the canopy coverage area with the direction of slop in the first and second altitude ranges and basal area with the landform shape in the third altitude was significant (p le;0.05). this study showed that the trees structural distribution in the study area affected by the physiographic properties. therefore, it suggested that the effect of other environmental factors to be investigated such as soil and climate on the forest structure.