تاثیر کاربری های مختلف بر شاخص های نوین کیفیت خاک در منطقه البرز مرکزی

کاربری های مختلف اثرات متفاوتی بر تغییرپذیری ویژگی های خاک دارند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر کاربری های جنگل طبیعی، جنگل کاری سوزنی برگ و اراضی مرتعی منطقه البرز مرکزی بر شاخص های نوین کیفیت خاک (لایه بندی ماده آلی، شاخص مدیریت کربن و فعالیت های زیستی) صورت گرفت. بدین منظور، هشت نمونه لایه آلی (لاشبرگ) و معدنی خاک (عمق 150 سانتی متری و در سطح 25 سانتی متر ×25 سانتی متر) از هر یک از عرصه های جنگل طبیعی (راش آمیخته با ممرز)،جنگل کاری نوئل، جنگل کاری کاج جنگلی و عرصه مرتعی در منطقه جواهرده شهرستان رامسر برداشت و به آزمایشگاه انتقال داده شد. مطابق با نتایج، حداقل مقدار مشخصه لایه بندی ماده آلی (1.45) و بیشترین مقادیر زی توده ریزریشه (91.03 گرم بر متر مربع)، تعداد و زی توده کرم های خاکی (به ترتیب 1.75 تعداد بر متر مربع و 22.84 میلی گرم بر متر مربع)، جمعیت نماتد خاک (595.13 در 100 گرم خاک) و زی توده میکروبی نیتروژن (24.94 میلی گرم بر کیلوگرم) به جنگل طبیعی اختصاص داشت. بیشترین و کمترین مقدار تنفس میکروبی به ترتیب در عرصه مرتعی و جنگل طبیعی (0.20 و 0.10 میلی گرم دی اکسیدکربن بر گرم در یک روز) مشاهده شد. بالاترین مقدار زی توده میکروبی کربن (242.25 میلی گرم بر کیلوگرم) به عرصه مرتعی و بالاترین مقدار مشخصه معدنی شدن نیتروژن خاک (27.03 میلی گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک) به جنگل طبیعی تعلق داشت. شاخص مدیریت کربن تفاوت آماری معنی داری را در بین عرصه های مورد مطالعه نشان نداد. مطابق با نتایج تحلیل مولفه های اصلی، تغییرات مشخصه های لایه بندی ماده آلی، کربن و فعالیت های زیستی خاک در ارتباط مستقیم با تغییرپذیری مشخصه های فیزیکوشیمیایی خاک تحت تاثیر کاربری های مختلف اراضی است. نتایج این پژوهش بیانگر اهمیّت بسیار برجسته حفاظت از جنگل های طبیعی آمیخته پهن برگ موجود به منظور حفظ کیفیت خاک است.

the effect of different land uses on new indices of soil quality in central alborz region

different land uses have various effects on the changes of soil properties. the purpose of this study was to evaluate the effects of natural forest, needleleaved plantation and rangelands of central alborz on new indices of soil quality (i.e. organic matter stratification, carbon management index and soil biological activities). for this purpose, eight samples from organic layer (litter) and mineral soil (015 cm depth and 25 cm × 25 cm surface area) from each of the natural forest (beech mixed with hornbeam), picea plantation, pine plantation and rangeland were taken in the javaherdeh region, ramsar city, and then they transferred to the laboratory. according to the results, the minimum amount of organic matter stratification (1.45) and the highest amount of fine root biomass (91.03 g m2), the earthworms density and biomass (1.75 n m2 and 22.84 mg m2), total nematode (595.13 in 100 gr dry soil) and microbial biomass of nitrogen (24.94 mg kg1) were found in natural forests. the highest and lowest levels of microbial respiration were observed in rangelands and natural forests (0.20 and 0.10 mg co2 in gr day1), respectively. the highest amount of microbial biomass of carbon (242.22 mg kg1) belonged to rangeland and the highest amount of nitrogen mineralization (27.03 mg kg1) detected in natural forest. the carbon management index did not show significant statistical differences among the different land uses. according to the pca output, changes in the characteristics of organic matter stratification, carbon management index and soil biological activities is directly related to the changes of soil physicochemical properties under the influence of different land uses. the results of this study indicate the high importance of protecting broadleaved mixed natural forests in order to maintain soil quality.