پیامد آتش‌سوزی بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک های جنگلی بلوط منطقه بدره- استان ایلام

آتش سوزی یک تهدید بزرگ منابع طبیعی در جهان محسوب می شود و یک عامل مهم تغییر در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می باشد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر آتش‌سوزی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل‌های منطقه بدره واقع در 70 کیلومتری استان ایلام و مقایسه آن با خاک جنگل های نسوخته (شاهد) اجرا شد. نمونه‌برداری از خاک در دو عمق سطحی (5-0 سانتی متری) و تحتانی (20-5 سانتی متری) صورت گرفت. در جنگل های سوخته و شاهد پنج قطعه نمونه 50 ×50 متر طراحی شد و از هر قطعه نمونه به طور تصادفی پنج نمونه خاک از سطح و عمق خاک برداشته و برای انجام تجزیه های فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال یافتند. بر اساس نتایج آتش‌سوزی، مقدار شن و سیلت را در مقایسه با خاک‌ جنگل شاهد به‌ترتیب 15.56 و 15.18 درصد افزایش داد. اما مقدار رس تحت تاثیر آتش‌سوزی کاهش یافت. آتش‌سوزی میانگین وزنی قطر خاکدانه در عمق‌های سطحی و تحتانی را به‌ترتیب 10.61 و 17.81 درصد کاهش داد. بیشترین میزان ظرفیت تبادل کاتیونی (20.98 سانتی‌مول کاتیون در کیلوگرم خاک) و کمترین (16.56 سانتی‌مول کاتیون در کیلوگرم خاک) مقدار آن به‌ترتیب در خاک جنگل شاهد و سوخته حاصل شد. آتش‌سوزی مقدار کربن آلی را افزایش داد اما با افزایش عمق خاک کربن آلی کاهش یافت. آتش‌سوزی غلظت پتاسیم و فسفر قابل جذب را در خاک منطقه مورد مطالعه به طور معناداری افزایش داد. به طورکلی آتش‌سوزی باعث تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های جنگل بلوط منطقه بدره دراستان ایلام شد و در کوتاه مدت این پدیده باعث افزایش عناصر غذایی ضروری در خاک شد که نتیجه آن بهبود حاصلخیزی خاک منطقه می باشد.

Fire Impacts on Soil Physical and Chemical Properties of Oak Forest in Badreh Region- Ilam Province

Fire is a big threat to natural resources in the world and is an important factor in changing the physical and chemical characteristics of the soil. The purpose of this study was to investigate the effect of fire on the physical and chemical properties of the soil in oak forest of Badreh located in 70 km of Ilam province and to compare it with unburnt (control) areas. Soil sampling carried out in two topsoil (05cm) and subsoil (520cm) depths. Five plots in 50 ×50m dimension designed in burnt and unburnt forests and in each plot 5 soil samples were collected randomly from topsoil and subsoil and were transferred to the laboratory to soil physical and chemical analyses. According to the results fire increased the amount of sand and silt by 15.56%, 15.18% respectively, compared with unburnt forest. But, the percentage of clay decreased under burn condition. Fire declined aggregate stability in soil 05 and 520cm depths by 10.61 and 17.81 respectively. The most CEC content (20.98 cmol/kg) and the least one (16.56 cmol/kg) was observed in unburnt forest comparison with burnt forest respectively. Burned increased soil organic carbon but by increasing soil depth decreased it. In the study area, fire affected significantly K and P available in forest soil. To sum up, fire changed soil physical and chemical properties of oak forest in Badreh region in Ilam Province as well as this phenomenon increased essential nutrient elements resulting from soil fertility improvement in the study area.