فراتحلیل اثربخشی مداخلات تحریک الکتریکی فراجمجمه ای بر کارکردهای اجرایی و عملکرد ریاضی کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه

زمینه و هدف: اختلال یادگیری ویژه، اختلالی عصب تحولی است که یادگیری خواندن، نوشتن، و ریاضیات را با دشواری هایی مواجه می کند. تحریک الکتریکی فراجمجمه ای یکی از مداخلاتی است که جهت بهبود اختلال یادگیری استفاده می شود. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف ترکیب نتایج پژوهش های انجام شده و کسب یک نتیجه کلی درباره میزان اثربخشی این مداخلات در بهبود کارکردهای اجرایی و عملکرد ریاضی افراد دارای اختلال یادگیری و کشف متغیرهای تعدیل‌کننده احتمالی با روش فراتحلیل انجام شد.روش: جامعه آماری پژوهش، کلیه مطالعات منتشر شده شامل مقاله و پایان‌نامه با موضوع اثربخشی تحریک الکتریکی فراجمجمه ای بر کارکردهای اجرایی و عملکرد ریاضی بود که با جستجوی سیستماتیک و اعمال ملاک های ورود و خروج، 21 مطالعه جهت ورود به فراتحلیل انتخاب شد و 64 اندازه اثر از نوع d کوهن از این مطالعات استخراج شده و با نرم‌افزار cma3 تحلیل شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که اندازه اثر ترکیبی محاسبه شده در هر دو مدل اثرات ثابت و تصادفی معنادار است که بر اساس ملاک تفسیری کوهن مقداری متوسط ارزیابی شد. همچنین اندازه اثر تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با روش نویز تصادفی بیش از تحریک مستقیم و متناوب بود. نتایج فرارگرسیون نیز نشان داد که سن، نقش پیش­بینی کننده و تعدیل کننده دارد و در سنین پایین تر می توان اثربخشی بهتری انتظار داشت.نتیجه گیری: می­توان تحریک الکتریکی فراجمجمه ای به‌خصوص روش نویز تصادفی را به‌عنوان یکی از مداخلات کارآمد در بهبود کارکردهای اجرایی و عملکرد ریاضی کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه در نظر گرفت.

meta-analysis of the effectiveness of transcranial electrical stimulation interventions on executive function and mathematical performance in children with specific learning disorder

background and purpose: learning disorder is a neurodevelopmental disorder that leads to difficulties in learning and performance of reading, writing, and mathematics. transcranial electrical stimulation is one of the recent interventions that has been used in this group. the current paper aimed to systematically combine the findings of the existing studies to find the effectiveness of these brain stimulation interventions in improving the executive functions and mathematical performance of individuals with learning disorders, as well as the possible moderating variables using the meta-analysis method.  method: the statistical population of the research was all published studies including scientific articles and theses. the systematic literature turned 21 studies in the meta-analysis, and 64 effect size cohen’s ds were extracted and analyzed using cma3 software.results: the findings showed a significant moderate combined effect size in both fixed and random effects models. moreover, the effect size of the transcranial random noise stimulation was shown to be larger than the transcranial direct-current stimulation and transcranial alternating current stimulation. in addition, the meta-regression showed that age is a significant predictor and moderator with a better effectiveness in younger individuals.conclusion: these findings reveal that transcranial electrical stimulation, especially random noise method, as one of the effective interventions in improving the executive functions and mathematical performance of children with learning disorder.