اثربخشی آموزش فلسفه بر انعطاف‌پذیری شناختی و مهارت‫های استدلالی در کودکان‬

زمینه و هدف: پرورش تفکر  فلسفی در کودکان به دلیل آنکه به گسترش و تقویت ابعاد ذهنی و روانی کودک می انجامد، یکی از برنامه‌های اساسی تعلیم کودکان به حساب می‌آید. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش انعطاف‌پذیری شناختی و مهارت‫های استدلالی دانش آموزان دبستانی بود. روش: روش پژوهش، از نوع شبه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 30 دانش‌آموز پسر پایه پنجم ابتدایی از شهر کاشان در سال 1400- 1399 بود که با روش در دسترس انتخاب شدند و به‌ صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایدهی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌ انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010)، آزمون مهارت‫های استدلالی (نیوجرسی، 1983)‫ و مداخله آموزشی بر اساس بسته‌ آموزشی رابرت فیشر (1998) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در محیط  spss-26 انجام شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تفاوت معناداری بین گروه آموزش و گواه به ترتیب در متغیر انعطاف‌پذیری شناختی، خرده مقیاس های آن و مهارت های استدلالی وجود دارد (0.05>p). اندازه اثر برای متغیر انعطاف پذیری شناختی (0.581) و خرده مقیاس‌های ادراک  مهارپذیری (0.174)، ادراک گزینه های مختلف (0.192)، ادراک توجیه رفتار (0.501)، و مهارت های استدلالی (0.804) بود. نتیجه‌گیری: برنامه فلسفه برای کودکان با ایجاد فرصت کاوشگری جذاب پیرامون موضوعات مختلف، باعث پرورش قدرت تفکر انتقادی، تفکر تاملی، تفکر مشارکتی، و مانع از احساس کهتری کودک می‌شود. در نتیجه  پیشنهاد می شود از برنامه های آموزش فلسفه جهت تقویت مهارت‫های شناختی، تغییر و تحول نگرش و رفتارهای کودکان در مدارس استفاده کرد.

the effectiveness of philosophy education on cognitive flexibility and reasoning skills in children

background and purpose: cultivating philosophical thinking in children is considered one of the basic programs of children’s education because it leads to the expansion and strengthening of the child’s mental and spiritual dimensions. the purpose of this study was to investigate the effect of teaching philosophy to children on the development of cognitive flexibility and reasoning skills of primary school students. method: the research method was a quasi-experimental type with a pre-test and post-test design with a control group. the statistical population was all fifth-grade male students of kashan city in the academic year of 2019-2020. 30 students were selected from the available sampling method and randomly assigned to two experimental (15 people) and control (15 people) groups. data collection tools included the cognitive flexibility questionnaire (dennis and vanderwall, 2010), the reasoning skills test (new jersey, 1983), and the educational intervention based on the training package (robert fisher, 1998). data analysis was performed using analysis of covariance in the spss-26 environment.results: the results of the analysis of covariance showed that there was a significant difference between the training and control groups in the variables of cognitive flexibility, subscales, and reasoning skills (p<0.05). the effect size was for the variables of cognitive flexibility (0.581) and controllability perception (0.174), perception of different options (0.192), behavior justification perception (0.501), and reasoning skills (0.804).conclusion: according to the findings of the research, it can be concluded that philosophy education programs for children, by creating an attractive exploration opportunity around various topics, cultivates the power of critical thinking, reflective thinking, collaborative thinking, and prevents children from feeling inferior.  as a result, it is suggested to use philosophy education programs to strengthen cognitive skills, change and developent children’s attitudes and behaviors in schools.