مقایسه خودنظم جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر با ارتقای نظام آموزشی، درمان ناتوانی در یادگیری در دانش ‌آموزان، توجه بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت را به خود جلب کرده است. در نتیجه مطالعه ابعاد روان‌ شناختی دانش ‌آموزان با اختلالات یادگیری و شناسایی عوامل موثر بر آن از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسه خودنظم‌ جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی تحصیلی در دانش ‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری ویژه انجام شد. روش: طرح این پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه ‌ای بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش ‌آموزان پایه ‌های سوم تا ششم ابتدایی مدارس ناحیه 1 و 2 شهر رشت در سال تحصیلی 1401-1400 بود که تعداد آنها 15071نفر بود. نمونه مورد مطالعه 120 نفر (شامل60 دانش ‌آموز با اختلال یادگیری و 60 دانش‌ آموز بدون اختلال) بودند که به صورت نمونه‌گیری در دسترس و با در نظر گرفتن شرایط ورود و خروج انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ‌ها از پرسشنامه‌ های خودنظم‌بخشی تحصیلی (اسوالند و کارین، 2007)، نشاط‌ ذهنی(ریان و فردریک، 1997) و سرزندگی‌تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده، 1391) استفاده شد. تحلیل داده‌ های پژوهش با استفاده از آزمون‌های تی و تحلیل واریانس چندمتغیره، انجام شد. یافته‌ ها: نتایج این مطالعه نشان داد دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه از نظر نمره کل خودنظم‌جویی تحصیلی و ابعاد آن (تنظیم بیرونی، تنظیم درون‌فکنی شده، تنظیم مشخص شده، انگیزش ذاتی)، نشاط‌ ذهنی و سرزندگی‌ تحصیلی، نمرات کمتری نسبت به دانش‌آموزان بدون اختلال به‌دست آوردند (0/01>p).‌ نتیجه ‌گیری: با توجه به یافته ‌های پژوهش می ‌توان نتیجه گرفت که دانش‌ آموزان با اختلال یادگیری ویژه در خودنظم ‌جویی تحصیلی، نشاط ذهنی، و سرزندگی ‌تحصیلی، وضعیت ضعیف‌تری نسبت به دانش‌آموزان بدون اختلال یادگیری ویژه دارند. بنابراین می‌ توان از طریق شناسایی زودهنگام این دانش ‌آموزان، آگاهی‌ بخشی والدین و معلمان مدارس، و اجرای برنامه ‌های غربالگری و توانبخشی زودهنگام، نسبت به رفع این مشکلات اقدام کرد.

comparison of academic self-regulation, subjective vitality, and academic vitality in students with and without learning disorder

background and purpose: in recent years, with the improvement of the educational system, the treatment of learning disabilities in students has attracted the attention of many education specialists. as a result, it is very important to study the psychological aspects of students with learning disabilities and to identify the factors affecting them. thus, the present study was conducted with the aim of comparing academic self-discipline, mental vitality, and academic vitality in students with and without special learning disorders. method: the design of this research was a descriptive causal-comparative one. the research population included all the students of the 3rd to 6th grades of the first and the second district schools of rasht city in the academic year of 2021-2022, and their number was 15071. the study sample was 120 individuals (including 60 students with learning disorders and 60 students without disorders) who were selected by convenience sampling method and taking the inclusion and exclusion conditions into account. in order to collect data, questionnaires of academic self-regulation (swalend and karin, 2007), subjective vitality (ryan and frederick, 1997) and academic vitality (hossein chari and dehghanizadeh, 2013) were used. the research data was analyzed using t-tests and multivariate analysis of variance. results: the results of this study showed that the students with special learning disorder obtained lower grades in comparison to the students without disorders (p<0.01) in terms of the total score of academic self-discipline and its dimensions (external regulation, internalized regulation, specified regulation, intrinsic motivation), mental vitality, and academic vitality. conclusion: according to the findings of the research, it can be concluded that students with special learning disorder are weaker in academic self-discipline, mental vitality, and academic vitality than students without special learning disorder. therefore, it is possible to solve these problems through early identification of these students, informing parents and school teachers, and implementing early screening and rehabilitation programs.