تبیین روابط علّی بین انعطاف‌پذیری شناختی و رگه‌های اختلال شخصیت مرزی در دانش‌آموزان: نقش میانجی سبک‌های حل مسئله

زمینه و هدف: روند تحولی تغییرات مغز در دوره نوجوانی، آنان را نسبت به واکنش گری هیجانی و تصمیم گیری های نادرست آسیب پذیر می کند؛ به علاوه این دوره به عنوان مرحله اوج بروز اختلالات روانی نیز تلقی می شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تبیین روابط علّی بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی در نوجوانان: نقش میانجی سبک های حل مسئله انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی- همبستگی بود که با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری پژوهش را تمامی نوجوانان مشغول به تحصیل در مدارس منطقه 5 آموزش و پرورش تهران در سال 1399-1398 تشکیل می دادند که از این میان 352 نفر نمونه به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های شخصیت مرزی (لایسنرینگ، 1999)، سیاهه انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و پرسشنامه سبک های حل مسئله (کسیدی و لانگ، 1996) پاسخ دادند. در نهایت داده ها با استفاده از روش پژوهش های همبستگی و روش مدل معادلات ساختاری با به کارگیری از نرم افزارهای spss26 و amos24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد ضریب مسیر کل بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی (β=-0/263, p<0/01) و ضریب مسیر بین سبک های انطباقی حل مسئله با رگه های اختلال شخصیت مرزی (β=-0/406, p<0/01) منفی، و ضریب مسیر بین سبک های غیرانطباقی حل مسئله با رگه های اختلال شخصیت مرزی (β=-0/275, p<0/01) مثبت بود. همچنین یافته ها نشان داد که اثر غیرمستقیم انعطاف پذیری شناختی بر رگه های اختلال شخصیت مرزی از طریق سبک های حل مسئله از لحاظ آماری معنادار بود (0/01>p). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان گفت که متغیر سبک حل مسئله در رابطه بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی دانش آموزان نقش میانجی گرانه بر عهده دارد.

explanation of causal relationships between cognitive flexibility and borderline personality disorder traits in students: the mediating role of problem-solving styles

background and purpose: due to the evolution of the brain during adolescence, adolescents are more likely to experience emotional reactivity and make incorrect decisions; in addition, this period is also considered the peak period for mental illness. consequently, the present study aimed to explain the causal relationship between cognitive flexibility and borderline personality disorder traits in adolescents: the role of problem solving styles in mediating these relationships.  method: the present research method was practical in terms of purpose and descriptive correlative in terms of the data collection method, which involved the use of structural equation modeling. approximately 352 teenagers were selected by the available sampling method from the statistical population of the study which consisted of all teenagers studying in the 5th education region of tehran in 2018-2019. in addition, they completed the borderline personality inventory (leichsenring, 1999), the cognitive flexibility inventory (dennis and vander wal, 2010), and the problem-solving styles questionnaire (cassidy and long, 1996). the data were analyzed using the correlation research method and structural equation model method using the spss 26 and amos 24 software packages.results: the results showed the total path coefficient between cognitive flexibility and borderline personality disorder traits (β = -0.263, p < 0.01) and the path coefficient between adaptive problem-solving styles and borderline personality disorder traits (β = -0.406, p < 0.01) were negative, and the path coefficient between maladaptive problem-solving styles and borderline personality disorder traits was positive (β = 0.275, p < 0.01). additionally, the findings indicated that cognitive flexibility indirectly affected borderline personality disorder traits through problem-solving styles (p<0.01).