مقایسه کنش اجرایی، حافظه فعال، و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر دارای خانواده هسته‌ای و تک‌والد

زمینه و هدف: تغییرات ساختار و کنش خانواده یکی از موضوعات جالب برای پژوهش های متخصصان حوزه روان شناسی است. برخی خانواده ها هسته ای نیستند و به دلایل مختلف به خانواده تک والدی تبدیل شده اند. تبدیل خانواده هسته ای به تک والد می تواند بر روی جنبه های تحول کودکان و نوجوانان موثر باشد. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسه کنش اجرایی، حافظه فعال، و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر دارای خانواده هسته ای و تک والد انجام شد.روش: طرح این پژوهش توصیفی از نوع علّی- مقایسه ای بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه یکم و دوم در نیمسال یکم تحصیلی 97-1396 شهر اصفهان بود. نمونه پژوهش 80 دانش آموز دختر (شامل 40 دانش آموز دارای خانواده هسته ای و 40 دانش آموز دارای خانواده تک والد) بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای در دو مرحله انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از بسته نرم افزاری آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (گرانت و برگ)، مقیاس حافظه فعال وکسلر (فرم الف) (وکسلر)، و همچنین معدل تحصیلی سال قبل دانش آموزان استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تی مستقل تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد دانش آموزان دختر دارای خانواده هسته ای از نظر کنش های اجرایی، حافظه فعال، و خرده مقیاس های آن و عملکرد تحصیلی، نمرات بیشتری را نسبت به دانش آموزان دختر دارای خانواده تک والد به دست آوردند (0/01>p). نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که دختران دارای خانواده تک والد به دلیل عدم ایفای نقش یکی از والدین در خانواده، کاهش حمایت های اجتماعی و وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین تر کنش اجرایی، حافظه فعال، و عملکرد تحصیلی ضعیف تری نسبت به کودکان دارای خانواده هسته ای دارند؛ بنابراین می توان از طریق آموزش و مشاوره خانواده و اجرای برنامه های توان بخشی ویژه برای این دسته از کودکان نسبت به رفع این مشکلات اقدام کرد.

comparison of executive function, working memory, and academic performance of female students from nuclear and single-parent families

background and purpose: changes in the structure and function of the family are among the most interesting topics for psychologists. a number of reasons have led to single-parent families not being nuclear. the transformation of the nuclear family into a single-parent family can impact various aspects of the children’s and adolescents’ development. this research aimed to compare executive function, working memory, and academic performance of female students from nuclear and single-parent families.method: the research method was a causal-comparative type. the population included all female students in the first and second grades of secondary school in the 2017-2018 school year. eighty female students (including 40 students from nuclear families and 40 students from single-parent families) were selected through multistage cluster sampling in two stages. the research instrument included the wisconsin test software (grant & berg), students’ averages from the previous year, and the wechsler memory scale (form a) (wechsler). data were analyzed using multivariate analysis of variance and independent t-tests.results: the results showed that female students in nuclear families scored higher than female students in single-parent families in executive functions, working memory and its subscales, and academic performance (p <0.01).conclusion: according to the research results, female students from single-parent families have lower executive functions, poorer working memory, and lower academic performance than students from nuclear families due to the absence of a parent in the family, which can contribute to a reduced social support system and lower socioeconomic status. therefore, these problems can be solved through education and family counseling and the implementation of special rehabilitation programs for this group of students.