مدل ساختاری گرایش به سیگار کشیدن و نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی بر اساس شفقت خود در دانش آموزان دختر: نقش واسطه ای فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده

زمینه و هدف: امروز مصرف سیگار و مشکلات چاقی یا لاغری یکی از نگرانی های عمدۀ سازمان سلامت جهانی به ویژه در کودکان و نوجوانان است. هدف از پژوهش حاضر پیش بینی گرایش به استعمال سیگار و نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی مبتنی بر شفقت خود با نقش میانجی فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده در دانش آموزان دختر بود.روش: مطالعه حاضر، همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. نمونه مورد مطالعه شامل 300 دانش آموز دختر دوره متوسطه استان البرز در سال تحصیلی 98-97 بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده شامل پرسشنامه نگرش به سیگار کشیدن (شور و همکاران، 2000)، پرسشنامه نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی (کاگان و اسکوایرز، 1984)، پرسشنامه شفقت خود (نف، 2003) و پرسشنامه فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده (استیس و بیرمن، 2001) بود. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار spss24 و amos24 انجام شد.یافته ها: برآیندها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار است. بر اساس نتایج، فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده نقش میانجی در ارتباط بین شفقت خود با گرایش به سیگار کشیدن و نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی دارد. شفقت خود با گرایش به سیگار کشیدن (0/05p< و 0/083=β) و نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی (0/05p< و 0/002=β) رابطه مستقیم ندارد، اما با فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده (0/05>p و 0/222=β) رابطه مستقیم دارد. فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده با گرایش به سیگار کشیدن (0/05>p و 0/074=β) رابطه ندارد و با نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی (0/05>p و 0/139=β) رابطه مستقیم دارد. همچنین اثر غیرمستقیم شفقت خود (0/05>p) به واسطه فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده بر نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی تایید شد، اما بین شفقت خود و فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده با گرایش به سیگار، ارتباط غیرمستقیم معنادار وجود ندارد.نتیجه گیری: نتایج نشان دادند دانش آموزان دختر دارای شفقت خود بالا، نگرانی کم تری نسبت به وزن و رژیم غذایی خود داشته و فشار فرهنگی اجتماعی ادراک شده کمتری را ادراک می کنند. در نتیجه پیشنهاد می شود برنامه های درمانی پیش گیرانه مبتنی بر شفقت خود برای جلوگیری از مشکلات مربوط به نگرانی درباره وزن و رژیم غذایی برای دانش آموزان تدوین شود.

The Structural Model of Attitudes toward Smoking and Concern about Weight and Diet Based on SelfCompassion in Female Students: The Mediating Role of Perceived SocioCultural Pressure

Background and Purpose: Today, smoking and the problems of obesity or weight loss are one of the major concerns of the World Health Organization, especially in children and adolescents. This study aimed to predict the attitudes toward cigarette smoking and concern about weight and diet based on selfcompassion with the mediating role of perceived sociocultural pressure.Method: The research method was descriptivecorrelational. The statistical population consisted of teenage secondary school girls in Alborz province in the 9798 academic year. Among them, 300 individuals were selected by multistage random sampling method. The instruments used were the attitudes toward smoking scale (Shore & et al, 2000), the worry over weight and diet questionnaire (Kagan & Squires, 1984), the selfcompassion questionnaire (Neff 2003) and the perceived sociocultural pressure questionnaire (Stice & bearman, 2001). Data were analyzed by structural equation modeling method using SPSS24 and AMOS24 software.Results: The results showed that the proposed model best fitted the data. According to the results, perceived sociocultural pressure has a mediating role in the relationship between selfcompassion with attitudes toward smoking and concern about weight and diet. Also, selfcompassion is not directly related with attitudes toward smoking (P<0.05, β= 0/0083) and concern about weight and diet (P<0.05, β=0.002) but is directly related to perceived sociocultural pressure (P<0.05, β=0.222). Perceived sociocultural pressure is not directly related to attitudes toward smoking (P< 0.05, β=0.074) but is directly related to the concern about weight and diet (P<0.05, β=0.139). Also, the indirect effect of selfcompassion (P<0.05) was confirmed by perceived sociocultural pressure on concerns about weight and diet. While the results showed that there was no significant indirect relationship between selfcompassion and perceived sociocultural pressure with attitudes toward cigarette smoking. A significant indirect effect of selfcompassion (P<0.05) was confirmed by perceived sociocultural pressure on the attitudes toward smoking and concern about weight and diet.Conclusion: The results showed that high selfcompassion female students had less concern about their weight and diet and perceived less sociocultural pressure. Therefore, it is recommended to develop treatment programs based on compassion to prevent problems related to concerns about weight and diet for students.