ذهن‌آگاهی والدینی، شایستگی والدینی و حمایت اجتماعی ادراک شده در مادرانِ دارای کودک با و بدون نیازهای ویژه

زمینه و هدف: تولد فرزند رویدادی مهیج و در عین حال پرتنش برای والدین به شمار می رود. در این میان، تولد فرزندی دارای نیازهای ویژه، تنیدگی مضاعفی بر والدین وارد می کند و نیازمند نیروهای جسمی و روانی ویژه ای برای مدیریت فرزند است. پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ ذهن آگاهی والدینی، شایستگی والدینی، و حمایت اجتماعی ادراک شده بین دو گروه از مادران دارای کودک با و بدون نیازهای ویژه انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع پس رویدادی است. جامعۀ آماری پژوهش دو گروه از مادران کودکان با و بدون نیازهای ویژۀ ساکن شهر قزوین در سال 1397 بودند که 160 مادر (شامل 87 نفر دارای کودک بدون نیازهای ویژه و 73 نفر دارای کودک با نیازهای ویژه) به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه برای شرکت در پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل مقیاس ذهن آگاهی بین فردی در والدگری (دانکن، 2007)، مقیاس شایستگی والدینی (جانستون و ماش، 1989) و مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده (زیمت، داهلم، زیمت و فارلی، 1988) بود. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد بین دو گروه از مادرانِ کودکان با و بدون نیازهای ویژه در ذهن آگاهی والدینی (0/01p<) و شایستگی والدینی تفاوت معناداری وجود داشت (0/05p<)، اما در حمایت اجتماعی ادراک شده بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (0/4p>). نتیجه گیری: نتایج حاکی از پایین بودن نمرات شایستگی والدینی و بالا بودن نمرات ذهن آگاهی والدینی در مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه در مقایسه با مادران دارای کودکان بدون نیازهای ویژه بود؛ بنابراین، می توان دریافت که حضور کودک دارای نیاز ویژه موجب افزایش حضور در لحظه و ذهن آگاهی بیش تر و کاهش شایستگی والدینی در مادران دارای این نوع کودک می شود.

Interpersonal Mindfulness in Parenting, Parental Competence, and Perceived Social Support in the Mothers of Children with Special Needs

Background and Purpose: The birth of a child is an exciting but stressful event for the parents. Meanwhile, the birth of a child with special needs imposes more stress on the parents and requires special physical and mental strength to parenting the child. The current study was conducted to compare the interpersonal mindfulness in parenting, parental competence, and perceived social support in the mothers of children with or without special needs.Method: This study was a descriptive research with comparative analytical design. The statistical population included two groups of mothers of children with or without special needs living in Qazvin in 2018. Among them, 160 mothers (87 having a child without special needs and 73 having a child with special needs) were selected voluntarily by convenience sampling to participate in the study. The research tools included Interpersonal Mindfulness in Parenting Scale (Duncan, 2007), Parenting Sense of Competence Scale (Johnston and Mash, 1989) and Multidimensional Scale of Perceived Social Support (Zimet, Dahlem, Zimet, and Farley, 1988).Results: The results showed that there was a significant difference between the two groups of mothers of children with or without special needs in terms of interpersonal mindfulness in parenting (p<.01) and parental competence (p<.05); however no significant difference was found in terms of perceived social support (p>.4).Conclusion: Results showed lower scores of parental competence and higher scores of interpersonal mindfulness in parenting in the mothers of children with special needs compared to the mothers of children without special needs. The implications of the result are discussed in the article.