طراحی برنامه توانبخشی شناختی سرور مبتنی بر رایانه و بررسی تاثیر آن بر کارآمدی هجی کردن و پردازش دیداری – واج شناختی دانش آموزان نارساخوان – نادرست‌نویس

زمینه و هدف: ضعف دانش آموزان نارساخوان نادرست نویس در رمزگردانی، ذخیره و بازیابی نظام آوایی و نوشتاری سبب می شود تدوین و اجرای برنامه های مداخله ای سودمند در زمینه اختلال های یادگیری خاص اهمیت دو چندانی یابد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر طراحی برنامه توانبخشی شناختی سرور مبتنی بر رایانه و بررسی اثر آن بر کارآمدی هجی کردن و پردازش دیداری واج شناختی دانش آموزان نارساخوان نادرست نویس بود.روش: پژوهش از نوع شبه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون و دوره پیگیری سه ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری را تمام دانش آموزان پسر کلاس سوم ابتدایی با اختلال نارساخوانی نادرست نویسی مراجعه کننده به مراکز اختلال های یادگیری شهرستان کاشان در سال تحصیلی 9897 تشکیل داد. برای انتخاب نمونه 20 دانش آموز نارساخوان نادرست نویس بر اساس آزمون های تشخیصی (فهرست تشخیصی نشانگان نارساخوانی ساختاریافته بر اساس ملاک های پنجمین ویرایش کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی، آزمون هوشی وکسلر کودکان و مقیاس درجه بندی کانرز) به روش نمونه گیری هدفمند انتخب شده و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایشی و گواه جایدهی شدند (هر گروه 10 نفر). پس از اجرای پیش آزمون های اختلال بیان نوشتاری مولفه دیکته (باعزت، 1389) و پردازش دیداریو اج شناختی (حسینی، مرادی، کرمی نوری، حسنی و پرهون، 1395)، گروه آزمایشی تحت مداخله برنامه توانبخشی شناختی سرور مبتنی بر رایانه قرار گرفتند و گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. بلافاصله پس از اتمام مداخله، پس آزمون های مذکور بر روی گروه ها به صورت همزمان اجرا شد. همچنین آزمون های پیگیری نیز پس از گذشت سه ماه بر روی گروه ها اجرا شد. داده های آماری با روش تحلیل واریانس چندمتغیره اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد 20 جلسه توانبخشی شناختی تکلیف درست نویسی و تکلیف رنگ در برنامه نرم افزاری سرور موجبات کاهش خطاهای هجی کردن و بهبود پردازش دیداری واج شناختی گروه آزمایش در مراحل پس آزمون و پیگیری را فراهم کرد (0/01p<).نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که استفاده از تمرینات تکلیف درست نویسی و تکلیف رنگ در برنامه توانبخشی شناختی سرور مبتنی بر رایانه بر هجی کردن و پردازش دیداری واج شناختی دانش آموزان نارساخوان نادرست نویس، اثربخش است. در نتیجه می توان آن را به عنوان یک روش توانبخشی سودمند به متخصصان و درمانگران حوزه اختلال های یادگیری خاص پیشنهاد داد.

Designing COROOR ComputerBased Cognitive Rehabilitation Program and Investigating its Effect on Spelling Efficacy and VisualPhonological Processing in Students with Dyslexia – Dysorthographia

Background and Purpose: Weakness of students with dyslexia–dysorthographia in encoding, storage, and retrieval of phonetic writing system leads to the high importance of creating and implementing effective interventional programs in the field of specific learning disabilities. So, the aim of the present study was designing COROOR (Cognitive Rehabilitation of Orthography & Reading) computerbased cognitive rehabilitation program and investigating its effect on spelling efficacy and visualphonological processing in the students with dyslexia dysorthographia.Method: This research was a quasiexperimental study with pretestposttest control group design and a threemonth followup period. The population consisted of all third grade primary school boy students with dyslexiadysorthographia who had referred to learning disabilities centers in Kashan city in the academic year 20182019. Among them, 20 students with dyslexiadysorthographia based on diagnostic tests (Dyslexia syndromes checklist based on DSM5 criteria, Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC), and Conners Rating Scale) were selected by purposive sampling and then, randomly assigned to either the experimental or the control group (10 per group). After implementing the pretests of writing expression disorder (spelling component) (Baezzat, 2010) and visualphonological processing (Hosaini, Moradi, Kormi Nouri, Hassani, & Parhoon, 2016), the experimental group received the COROOR computerbased cognitive rehabilitation program, while the control group underwent no intervention. Immediately after the intervention, posttests were performed on both groups. After three months, followup tests were performed on the groups. The data were analyzed using repeated measures multipleanalysis of variance.Results: Findings showed that 20 sessions of cognitive rehabilitation for orthographic and color detection tasks by COROOR software reduced spelling errors and improved visualphonological processing in the experimental group at posttest and followup stages (p< 0.01)Conclusion: According to the results, it can be said that the use of orthographic and color detection tasks by COROOR computerbased cognitive rehabilitation is effective for the spelling and visualphonological processing of students with dyslexia and dysorthographia. As a result, it can be recommended as a useful rehabilitation method to specialists and therapists in the field of specific learning disabilities.