ضرورت‌های برنامه درسی چندفرهنگی در دوره ابتدایی: تبیین ویژگی‌ها بر اساس رویآورد تلفیق

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، تبیین ضرورت های برنامه درسی چند فرهنگی بر اساس اهداف تعلیم و تربیت آموزش ابتدایی بوده و به این سوال پاسخ می دهد که با توجه به چند فرهنگی بودن جامعه ایران، برنامه درسی دوره ابتدایی باید دارای چه ویژگی هایی باشد و برنامه درسی موجود تا چه اندازه مبتنی بر این ویژگی ها است. روش: روش پژوهش از نوع کیفی، تحلیل محتوا (استقرایی– قیاسی) و جامعه آماری اسناد معتبر شامل برنامه درسی ملی و متون تخصصی مرتبط با برنامه درسی چندفرهنگی و بسته آموزشی برنامه درسی دوره ابتدایی بود. نمونه مورد بررسی برنامه درسی ملی، پژوهش های مرتبط در کشورهای چندفرهنگی و بسته آموزشی درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بود. نمونه گیری هدفمند و ملاک محور و اولویت در انتخاب مقاله ها، به روز بودن و ارتباط عمیق تر با موضوع مورد مطالعه تا حد اشباع بود. به منظور جمع آوری داده ها از منابع داخلی و خارجی در حوزه تعلیم و تربیت چندفرهنگی طی سال های 2009 الی 2020 استفاده شد. در انتها منابع غیرمرتبط حذف شده و 86 منبع مورد تحلیل قرارگرفت. بسته آموزشی درس مطالعات اجتماعی از این جهت مورد توجه قرارگرفت که توقع طرح مولفه های چندفرهنگی درآنها به میزان بیشتری وجود دارد. برای گردآوری داده ها از شیوه بررسی اسنادی و برای تحلیل داده ها از روش کیفی (توصیفی تفسیری) استفاده شد.یافته ها: در پرسش اول پنج مولفه شامل رعایت عدالت آموزشی و تربیتی، پذیرش تکثر فرهنگی، توجه به همزیستی مسالمت آمیز، احترام به ادیان الهی، و روی آورد تلفیقی در محتوای برنامه درسی به عنوان ویژگی های برنامه درسی چندفرهنگی استخراج شد. بر اساس تحلیل محتوا ی پنج مضمون استخراج شده، یافته های مربوط به پرسش دوم، میزان توجه به مولفه های برنامه درسی آموزش و پرورش چندفرهنگی را در تمامی پایه ها ضعیف نشان داد؛ هر چند میزان پردازش به مضامین، یکسان نبوده و فراز و فرود داشته است.نتیجه گیری: همپوشانی ضعیف محتوای کتاب با راهنمای درسی و توزیع نامتوازن، غیرهدفمند، و ناکافی مولفه های برنامه درسی چندفرهنگی در برنامه درسی از نتایج این پژوهش بود. بر اساس نتایج به دست آمده، غلبه داشتن روی آورد آموزش مهارت کاوشگری، حل مسئله و تفکر انتقادی جهت ارائه محتوای برنامه درسی پیشنهاد می شود.

Requirements of a Multicultural Curriculum in Primary Education: Explaining the Features on the Basis of a Combined Approach

Background and Purpose: This study aims to explain the requirements of a multicultural curriculum based on the objectives of primary education and answers to this question that regarding the multicultural nature of Iranian society, which features should this curriculum contain and to what extent the current curriculum is based on these features.Methods: This was a qualitative content analysis (inductivedeductive). The statistical population included authentic (valid) documents, including national curriculum, specialized texts, and theses related to multicultural curriculum and the educational package for primary school curriculum. Research sample included the national curriculum, related studies in multicultural countries, and the educational package for the course of social studies in the primary school. Purposive and criterion sampling was used by giving priority to the articles that were up to date and have a profound connection with the study subject. To collect the data, national and international sources in the area of multicultural education within the years of 2009 to 2020 were used. Finally, unrelated sources were excluded and 86 sources were analyzed. The social studies educational package was selected because it is more expected to contain multicultural components. Research data were collected through documentary research and were analyzed through a qualitative (descriptiveinterpretive) method. Results: In terms of the first research question, five components were extracted as the multicultural curriculum, including the observance of educational justice, acceptance of cultural pluralism, interest in peaceful coexistence, respect for divine religions and a combined approach in curriculum content. Based on the content analysis of these five themes, findings related to the second question showed low interest in multicultural curriculum components at all levels. However, the themes were not equally considered.Conclusion: Low overlap between the book content and the course design guidelines, and the unbalanced, nontargeted, and inadequate distribution of multicultural curriculum components were among the results of this study. Based on the results, dominancy of exploration skill training approach, problemsolving, and critical thinking to present curriculum content are suggested.