نقش واسطه‌ای ترس از ارزیابی منفی در رابطه بین تاب‌آوری و سرزندگی تحصیلی با احساس تنهایی در همشیرهای کودکان با اختلال‌های عصبی-تحولی

زمینه و هدف: اختلال های عصبیتحولی به گروهی از اختلالات گفته می شود که در دوره تحول و پیش از ورود کودک به مدرسه شروع می شوند و به آسیب در کارکرد فردی، اجتماعی، تحصیلی و حرفه ای، منجر می شوند. حضور یک کودک با ناتوانی در خانواده، باعث ایجاد مشکلات و تنش هایی در روابط بین اعضای خانواده و روند معمول زندگی روزمره آنها می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای ترس از ارزیابی منفی بر رابطه بین تاب آوری و سرزندگی تحصیلی با احساس تنهایی در همشیرهای کودکان با اختلالات عصبی تحولی است.روش: بدین منظور در یک طرح پژوهشی توصیفی همبستگی، از میان کودکان دارای همشیر با اختلال عصبی تحولی ساکن شهرهای تهران و کرج در سال 1398، تعداد 200 آزمودنی 9 تا 18 سال با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس های تاب آوری کودک و نوجوان (انگار و لینبرگ، 2009)، سرزندگی تحصیلی (دهقانی زاده و حسین چاری، 1391)، احساس تنهایی (آشروهمکاران، 2010) و ترس از ارزیابی منفی (لری، 1983) بود. داده های آزمودنی ها با استفاده از الگویابی تحلیل مسیر مورد وارسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد تاب آوری و سرزندگی تحصیلی، اثر منفی معنا دار؛ و ترس از ارزیابی منفی تاثیر مثبت معنادار بر احساس تنهایی داشتند (p<0/01 ). همچنین رابطه غیرمستقیم تاب آوری و سرزندگی تحصیلی با احساس تنهایی در همشیرهای کودکان با اختلال عصبی تحولی با میانجی گری ترس از ارزیابی منفی با 95 درصد اطمینان تایید می شود (p<0/01 ).نتیجه گیری: در تدوین مداخلات روان شناختی برای بهبود احساس تنهایی در کودکان باید به تاب آوری و سرزندگی تحصیلی و نقش میانجی ترس از ارزیابی منفی توجه ویژه ای شود. حضور کودک مبتلا به اختلال عصبی تحولی در خانواده، تاثیرات زیادی روی دیگر اعضای خانواده خواهد داشت و شرایط پیرامونی مانند محیط خانواده و اجتماع، حمایت عاطفی و هیجانی والدین و دوستان، دسترسی پذیری امکانات، و حمایت های اجتماعی و مالی، همگی می توانند در مطلوب تر شدن و یا بالعکس نامطلوب شدن شرایط، تاثیرات قابل توجهی داشته باشند.

The Mediating Role of Fear of Negative Evaluation in the Relationship between Resilience and Academic Buoyancy with Loneliness in Siblings of Children with Neurodevelopmental Disorders

Background and Purpose: Neurodevelopmental disorders are a group of disorders that begin during the developmental period and before a child enters school and lead to impairment in individual, social, academic and professional functioning. The presence of a child with a disability in the family causes problems and tensions in the relationships between family members and the normal routin of their daily lives. The aim of this study was to investigate the mediating role of fear of negative evaluation in the relationship between resilience and academic buoyancy with loneliness in siblings of children with neurodevelopmental disorders. Method: For this purpose, in a descriptivecorrelational research project, among siblings of children with neurodevelopmental disorders living in Tehran and Karaj in 2019, 200 subjects aged 9 to 18 years were selected by convenience sampling method. The research instruments included the Child and Adolescent Resiliency Questionnaire (Ungar & Linberg, 2009), Academic Buoyancy (Dehghanizadeh & Hossein Chari, 2012), Feeling Lonely (Ashroohkemar, 2010), Fear of Negative Evaluation (Larry, 1983). Data were analyzed using path analysis modeling.Results: The results showed that resilience and academic buoyancy had a significant negative effect; and fear of negative evaluation had a significant positive effect on loneliness (p <0.01). Also, the indirect relationship between resilience and academic buoyancy with loneliness in siblings of children with neurodevelopmental disorders is confirmed by the mediation of fear of negative evaluation (p <0.05).Conclusion: In developing psychological interventions to improve loneliness in children, special attention should be paid to resilience and academic buoyancy and the mediating role of fear of negative evaluation. The presence of a child with a neurodevelopmental disorder in the family will have a profound effect on other family members, and environmental conditions such as family and community environment, emotional support of parents and friends, accessibility of facilities, and social and financial support can have significant effects on family functioning.