مقایسه اثربخشی آموزش ذهن آگاهی و تعدیل سوگیری توجه در کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان دختر

زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی یکی از رایج ترین اختلالات دوره اواخر کودکی و نوجوانی است که با نارسایی در عملکرد روزمره و کاهش قابل توجه در کیفیت زندگی همراه است. با توجه به اینکه نوجوانی دوره حساس در شکل گیری شخصیت است، یافتن درمان موثری برای اختلال اضطراب اجتماعی که از شدت و عمق نشانه های آن بکاهد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش کاهش تنیدگی مبتنی بر ذهن آگاهی و تعدیل سوگیری توجه در کاهش اضطراب اجتماعی است.روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان دختر 13 تا 15 ساله شهر آستانه اشرفیه در سال تحصیلی 97-1396 تشکیل می دادند که ابتدا از بین مدارس این منطقه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، دو مدرسه انتخاب شدند و سپس از میان دانش آموزان این مدارس، 45 نفر از دانش آموزانی که نمره اضطراب اجتماعی بالایی داشتند، انتخاب، و در سه گروه مساوی (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) جایدهی شدند. برای یک گروه آزمایش، آموزش کاهش تنیدگی مبتنی بر ذهن آگاهی در 8 جلسه 60 دقیقه ای، و برای گروه آزمایش دوم، آموزش تعدیل سوگیری توجه در 4 جلسه 30 دقیقه ای اجرا شد. افراد گروه گواه میز مداخله ای دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس اضطراب اجتماعی کودک و نوجوان لیبوویتز (ماسیا وارنر، استورچ، پینکاس، کلاین، هیمبرگ و لیبوویتز، 2003) استفاده و برای تحلیل داده های به دست آمده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری یک راهه استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان دادند که آموزش کاهش تنیدگی مبتنی بر ذهن آگاهی و آموزش تعدیل سوگیری توجه بر کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان دختر موثر است (0/05>p، 26/32=f). همچنین بر اساس نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، آموزش کاهش تنیدگی مبتنی بر ذهن آگاهی (49/95=md) موثرتر از آموزش تعدیل سوگیری توجه (63/02=md) در کاهش اضطراب اجتماعی دانش آموزان دختر است (0/05>p).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که هر دو روش به کار گرفته شده در این مطالعه از کارایی لازم برای کاهش اضطراب اجتماعی برخوردارند، اما آموزش کاهش تنیدگی مبتنی بر ذهن آگاهی به دلیل اجرای گروهی و همچنین انجام مستمر تکالیف خانگی، نسبت به روش تعدیل سوگیری توجه، موثرتر بوده است.

Comparison of the Effectiveness of Mindfulness Training and Attention Bias Modification in Reducing Social Anxiety of the Female Students

Background and Purpose: Social anxiety disorder is one of the most common disorders of late childhood and adolescence, associated with impaired daily functioning and a significant reduction in quality of life. Given that adolescence is a sensitive period in personality formation, finding effective treatment for social anxiety disorder that reduces the severity and depth of its symptoms, has considerable importance. This study aimed to compare the effectiveness of mindfulness training based stress reduction (MBSR) and attention bias modification training (ABMT) for reducing social anxiety disorder.Method: The research method was semiexperimental with pretest posttest design with a control group. The statistical population of the study consisted of all students of 13 to 15 year old in Astaneh Ashrafieh city in the academic year of 20172018. At first, using a convenience sampling method, two schools were selected among the schools of that area. After that, 45 students who had a high social anxiety score selected and assigned in three equal groups (two experimental groups and one control group). For one experimental group, MBSR was performed in eight 60 minute sessions, and for the second experimental group, ABMT was performed in four 30 minute sessions. The control group also did not receive any intervention. The research instrument was Liebowitz Social Anxiety Scale for Children and Adolescents (MasiaWarner, Storch, Pincus, Klein, Heimberg & Liebowitz, 2003) and data were analyzed by oneway covariance analysis methodResults: The results showed that MBSR and ABMT was effective in reducing social anxiety disorder scores (p<0.05, F=26.32). Also, based on the results of the post hoc test, MBSR (MD=49.95) was significantly more effective than ABMT (MD=63.02) in reducing social anxiety in female students (P<0.05).Conclusion: The results showed that both methods used in this study were effective in reducing social anxiety, but MBSR due to group performance as well as continuous homework compared to the ABMT, has been more effective.