مقایسه‌ اثربخشی روش خودآموزی کلامی و روش بازی‌های حرکتی بر دامنه توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

زمینه و هدف: دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی در کنش های اجرایی و فرایندهای شناختی مانند حافظه و توجه، مشکلاتی دارند و در مواجه با موقعیت های زندگی روزمره با مشکلات زیادی روبرو می شوند. ویژگی های اصلی این دانش آموزان شامل ناتوانی در مهار رفتار، نارسایی توجه، ناتوانی یادگیری، پرخاشگری، مشکلات تحصیلی، بی قراری حرکتی، و برانگیختگی بوده و برای والدین، معلمان، و همسالان تحمل ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی خودآموزی کلامی و بازی های ادراکی حرکتی بر مشکلات توجه دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر تبریز بود.روش: این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی پایه های سوم و چهارم مدارس ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 97-96 بود که تعداد 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (20 دانش آموز در هر گروه) جایدهی شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه نشانه های مرضی کودکان اسپیرافکین و گادو (1994) و مقیاس عصب روان شناختی کودک و نوجوان کانرز (2004) استفاده شد و تحلیل داده ها با آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام شد.یافته ها: یافته های حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره نشان داد بین نمره توجه انتخابی، توجه پایدار، جابجایی توجه، توجه تقسیم شده، و فراخنای توجه در دانش آموزان گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. آماره f دامنه توجه در پس آزمون (15/51) است که در سطح 0/01 معنادار است که نشان می دهد بین سه گروه در میزان دامنه توجه، تفاوت معناداری وجود دارد.نتیجه گیری: انجام مداخله های مناسب مانند استفاده از روش خودآموزی کلامی و بازی های ادراکی حرکتی می تواند موجب رشد پردازش بینایی فضایی و در نتیجه تحول فرایندهای ذهنی و شناختی کودکان مانند دامنه توجه شود. در نتیجه با استفاده از شیوه های به کار گرفته شده در این مطالعه می توان مشکلات توجه و تمرکز کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی را بهبود بخشید.

A Comparative Study on the Effectiveness of the Verbal SelfLearning Method and PerceptualMotor Games on the Attention Range of Hyperactive High School Students with Attention Deficit / Hyperactivity Disorder

Background and Purpose: Students with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) are among those who are faced extra problems in executive functions and cognitive processes such as memory and attention. They have also some difficulties in problemsolving and everyday life situations. The purpose of the present study was to compare the effectiveness of verbal selfinstruction method with perceptualmotor games on the range of attention of the ADHD students in Tabriz city, Iran.Method: This research was a semiexperimental and pretest/posttest one with the control group. The statistical population were all male primary school students in the city of Tabriz in the academic year of 201718. They were selected through DSM5 diagnostic criteria and Children symptoms questionnaire (CSI4). A random cluster sampling method was used and 60 students with ADHD were randomly selected; Forthy of them were set in experimental groups and 20 in the control group. The Children symptom inventory 4 )CSI4) (2004) was used for data collection and the multivariate covariance test was used for data analysis.Results: The results of the singlevariable and multivariate analysis of covariance showed that there was a significant difference between the scores of selective attention, sustained attention, shift and control of attention, and attention span of the students in the experimental and control groups at the posttest stage.Conclusion: Based on the findings, it can be argued that proper interventions such as verbal selfinstruction and perceptualmotor games can be effective in addressing the problems of students with ADHD and their improvement. Perceptualmotor methods can improve visualperceptual processing of children which in turn can improve child’s cognitive skills such as attention.