جایگاه برنامه مبتنی بر هوش های چندگانه در کتب درسی دوره اول ابتدایی براساس مولفه های هوش های چندگانه

زمینه و هدف: یک برنامه درسی معتبر باید مبتنی بر درک صحیح و دقیق ابعاد روان شناختی انسان باشد. از جمله جنبه های روانی مهم انسان که با فرایند یادگیری و برنامه درسی ارتباط نزدیکی دارد، مفهوم هوش است. مفهوم هوش تاکنون روندی تحولی طی کرده و از مفهومی واحد به مفهومی چند بعدی با شکل های مختلف تبدیل شده است. در این بین، نظریه هوش های چندگانه گاردنر (2011) شرایط جدیدی برای درک هوش انسان و پدید آمدن دیدگاه های قوی در فرایند تعلیم و تربیت به وجود آورده و کارکردهای مهمی را به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر تعیین جایگاه هوش های چندگانه در برنامه درسی دوره اول ابتدایی است. روش: روش این پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش آنتروپی شانون(1984) است که نگاه جدیدی به پردازش داده ها به صورت کمّی دارد. بر اساس این روش که به مدل جبرانی مشهور است، محتوای کتب اول ابتدایی بر اساس 9 مولفه اصلی و 55 مولفه فرعی هوش های چندگانه مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کتاب های درسی پایه اول ابتدایی بود (4 کتاب)،که به صورت سرشماری، همه آنها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل چک لیست محقق ساخته ای بود که بر اساس مولفه های هوش های چندگانه (گاردنر، 2011) و فلیتهم (2014) ساخته شد. یافته ها: نتایج تحلیل محتوای آنتروپی شانون نشان داد که از بررسی کل چهار کتاب اول ابتدایی، مولفه هوش ریاضی منطقی با 573 مورد، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده و کم ترین مقدار مربوط به هوش موسیقیایی با صفر مورد فراوانی است. در نتیجه ضریب اهمیت هوش ریاضی منطقی (0/127) و هوش موسیقیایی (0) بوده است.نتیجه گیری: در محتوای کتاب های درسی پایه اول ابتدایی به برخی مولفه های هوش های چندگانه، کمتر و یا اصلاً توجهی نشده است. این در حالی است که هوش های چندگانه، عامل پیشرفت فراگیران در هر زمینه ای است و طراحی و اجرای صحیح برنامه های درسی در قالب هوش های چندگانه می تواند تفاوت های فردی فراگیران را به خوبی مورد توجه قرار دهد و مانع افت تحصیلی دانش آموزان شود.

The Position of a Curriculum based on the Multiple Intelligences in the Textbooks of the First Grade of Primary School based on the Components of Multiple Intelligences

Background and Purpose: A valid curriculum must be based on the accurate understanding of the psychological dimensions of human beings. One of the most important mental aspects closely related to learning process and curriculum is the concept of intelligence. The concept of intelligence has evolved from a single concept to a multidimensional one with many forms. In this regard, Gardnerchr('39')s theory of multiple intelligences (2011) has established new conditions for understanding human intelligence and creating strong perspectives in the process of education and has significant functions in education. This study aimed to determine the position of multiple intelligences in the curriculum of the first grade of primary school. Method: The methodology of this research was descriptive content analysis using the method of Shannonchr('39')s Entropy (1984) which has a new view on the quantitative data process. Based on this method, known as the compensatory model, the content of the first grade textbooks was examined based on 9 principal components and 55 subcomponents of multiple intelligences. The statistical population of this study included all textbooks of the first grade of primary school (4 books), all of which, as a census, were selected as the study sample. A researchermade checklist based on multiple intelligence components (Gardner, 2011 & Flithem, 2014) was used as the study tool.Results: The results of content analysis based on the Shannon Entropy method showed that logical mathematical intelligence with 573 items had the maximum frequency while musical intelligence with no item had the minimum frequency among the components. The coefficient of significance was 0.127 for logical mathematical intelligence and 0 for musical intelligence.Conclusion: Little or no attention was paid to some components of multiple intelligences in the textbooks of the first grade. However, multiple intelligences are important factors in learning progress. Accurate design and implementation of the curriculums in the form of multiple intelligences can make the individual differences to be noticed and can prevent the academic failure of the students.